B - LỐI SỐNG  HIỆN  ĐẠI  (tham khảo)





Sống hiện đại ư , nào có khó khăn gì. Bạn hãy trang bị cho mình những tiện nghi sang trọng, điện thoại di động đời mới, một chiếc xe xịn đắt tiền, v.v… thì cảm giác sống văn minh hiện đại sẽ đến với bạn ngay. Nếu bạn thấy chán thì hãy thay đổi chúng đi, nó sẽ lại cho ta những cảm giác mới lạ hơn. Đời sống ngày nay thật thú vị nếu như ta có … đủ tiền.
Nhưng cuộc sống chúng ta đâu chỉ có những phương tiện vật dụng đắt giá không, mà nó còn có những quan hệ với mọi người. Quan hệ sao cho văn minh hiện đại, đó là vấn đề thời sự nóng bỏng của thời đại chúng ta hiện nay.
Một công trình xây dựng gian dối, một quan hệ lừa đảo, một lối sống mệt mỏi căng thẳng, hay một chút băn khoăn về hạnh phúc đời người, v.v… tất cả chúng đều là những mục tiêu hiện đại hóa của chúng ta.
Như thế vấn đề không phải chỉ là sống hiện đại với mọi người không mà nó còn là vấn đề sống hiện đại với chính mình. Bởi vì hàng ngày sau những công việc bận bịu, cuối cùng rồi ta sẽ chỉ còn lại với chính ta, chủ nhân của một lối sống.
Đó là những lúc chúng ta nhìn lại mình, nhìn lại lối sống của mình đang có. Nó ra sao và ta tự xét đóan. Nếu nó trọn vẹn thì ta gặp may, bằng ngược lại ta sẽ cảm thấy chưa yên lòng với cuộc sống.
Đời người chỉ có một lần sống  nên nó là thiêng liêng vô giá. Để sự sống chúng ta không mắc sai lầm chúng ta cần được sự giúp sức từ nhiều nguồn khác nhau. Vì bản thân sự sống nó không đơn giản theo như quan niệm “trời sinh voi sinh cỏ”. Mà nó cần ta bỏ công chăm sóc đúng cách nếu không chúng ta sẽ lổi hẹn với mùa thu hoạch của đời ta.
 Nhằm đảm bảo cho đời sống chúng ta ngày càng cao đẹp hơn và ý nghĩa hơn, “Lối Sống Hiện Đại” là một giải pháp giúp ta lý giải những vấn đề của riêng mình một cách căn cơ và hiệu quả.
Có thể còn có nhiều ý kiến nhận xét, góp ý khác nhau về “Lối Sống Hiện Đại”. Tuy nhiên chúng ta tin rằng thời gian sẽ là liều thuốc quý mang lại sự hoàn thiện cho “Lối Sống Hiện Đại”, để từ đó tạo cơ sở lý giải những vấn đề còn tồn đọng lại trong cuộc sống chúng ta.



MỞ ĐẦU
    Làm người ai cũng phải có một cách sống hay một lối sống. Người lớn có lối sống của người lớn, trẻ em có lối sống của trẻ em.
    Trẻ lúc nhỏ tuy sống có khác nhưng nó là hình ảnh ban đầu của một người lớn trong tương lai. Vì vậy ông bà ta có câu : “Dạy con từ thuở còn thơ …“, nói lên mối tương quan gắn bó giữa hai lứa tuổi. Nhìn các loài thú được huấn luyện từ khi còn chập chững chúng ta nhận thấy việc chuẩn bị vào đời cho trẻ nào có khác, hay chỉ khác về cách thức và nội dung huấn luyện hoặc giáo dục mà thôi.
Từ lúc nhỏ đến khi lớn lên, lối sống mỗi người mỗi khác đa dạng muôn hình muôn vẻ. Từ lối sống chúng ta có thể đoán biết được phần nào người lương thiện hay kẻ bất lương. Vì dụ có lối sống lười lao động ham hưởng thụ thì có nhiều khả năng phát sinh những hành động sai trái. Còn người có lối sống làm lụng siêng năng, thông minh, khéo tay cẩn thận thì sẽ có cơ may thành đạt cao.
Thời đại chúng ta được mệnh danh là kỷ nguyên của văn minh và hiện đại. Vậy nhìn lối sống chúng ta có thể tự xét đoán mình là văn minh hiện đại hay thụt lùi lạc hậu không. Hay trong chúng ta ai có lối sống lạc hậu và ai có lối sống hiện đại, hoặc tất cả chúng ta đều có lối sống hiện đại hết chăng.
Thống kê xã hội cho thấy khoản cách nghèo giàu trong xã hội chúng ta ngày càng gia tăng trong khi các vấn đề tệ nạn khác ngoài xã hội vẫn không giảm. Đời sống chúng ta cũng không phải ai cũng đều thỏa mãn và hạnh phúc.
Như thế trong số đó ai là hiện đại và ai là lạc hậu. Người giàu là hiện đại và người nghèo là lạc hậu hay người lương thiện là hiện đại hay kẻ ác là lạc hậu, hoặc người học giỏi thông minh là hiện đại và người ngu dốt là kẻ lạc hậu, v.v… ?
Hay người đang sống bình thường là hiện đại, nhưng khi phạm tội là bị biến ngay thành lạc hậu. Thực tế chúng ta cũng khó phân biệt được ranh giới giữa một người hiện đại và một người lạc hậu, nếu xét về hình thức cho dù  tất cả chúng ta đều sống trong cùng một thời đại.
Điều đó cho phép chúng ta tự hỏi, vì sao cuộc sống chúng ta đã tiến rất xa về mức sống khoa học kỷ thuật hiện đại, nhưng về mặt đời sống  nói chung chúng ta vẫn còn ở mức nhọc nhằn chưa yên tâm.
Phải chăng chúng ta còn đang thiếu một lời giải, đó là vấn đề lối sống.
    Tìm ra một lối sống phù hợp với thời đại là thuộc về trách nhiệm của mọi chúng ta. Với những thành tựu của khoa học ngày nay,  phải chăng chúng ta không thiếu những kiến thức cần thiết để đúc kết nên một lối sống hoàn thiện và hiện đại.  
Chính cuộc sống cạnh tranh thương trường ngày càng gay gắt càng đòi hỏi chúng ta nên sớm có lời giải. Để tìm một lời giải cho các yêu cầu trên của cuộc sống, đồng thời cũng dựa trên những thành quả nghiên cứu của mình, tác giả giới thiệu đến chúng ta một “Lối Sống Hiện Đại” để cùng nhau tham khảo.
Sự  thành hay bại cho một hướng đi là tuỳ vào khả năng ứng dụng  thực tiễn của nó có hiệu quả không. Điều đó cũng tùy thuộc vào sự quan tâm góp sức của tất cả chúng ta sao cho “một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao”. Và “không có việc gì khó chỉ sợ lòng không bền đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên”.

LỐI SỐNG
Theo quan điểm của lối sống hiện đại, chính lối sống là kẻ “đứng mũi chịu sào” trước mọi bất hạnh của cuộc sống chúng ta. Đúng là cảnh  “trăm dâu đổ đầu tầm”. Chuyện oan sai thế nào hồi sao trình tự ta sẽ lần lượt phân giải.
Trước hết, lối sống là một tổng thể các họat động của một cá nhân trong quá trình sinh tồn. Nhìn lối sống bên ngoài chúng ta có thể dự đóan được phần nào người đó có quan điểm sống ra sao.
Chúng ta sinh ra ai cũng phải có lối sống. Lối sống lúc nhỏ có những đặc tính cơ bản gần như được giữ nguyên cho đến lúc lớn. Do đó lối sống lúc nhỏ có vai trò rất lớn cho lối sống của tuổi trưởng thành về sau.
Lối sống của chúng ta rất đa dạng. Có lối sống đơn giản, có lối sống phức tạp, có lối sống bình dân, có lối sống uy quyền, có lối sống sang trọng, có lối sống nghèo hèn, có lối sống nghệ sĩ, có lối sống gian hồ, có lối sống gian ác, có lối sống lương thiện, có lối sống phóng túng, v.v…  và có lối sống hiện đại.
Thời thế hiện đại tất yếu chúng ta ai cũng muốn sống hiện đại. Xe ôtô, nhà lầu, máy điều hòa, máy giặt, điện thoại di động, vi tính tốc độ cao, các trung tâm giải trí sôi động, thời trang lộng lẫy, v.v… những tiện nghi như thế làm đời sống chúng ta ai cũng thích, ai cũng thấy mình hiện đại.
Sống giữa một môi trường có nhiều thành tựu văn minh hiện đại như thế , chúng ta có cảm giác như đang trong một giấc mơ tuyệt đẹp. Nào là hoa, là cỏ, là mùi hương, là gió mát hiu hiu, là ánh sáng lập lòe, là tiếng đàn hát dập dìu, các tiên nam tiên nữ đâu cũng thấp thoáng …  có lẽ chúng ta đang bước vào thế giới thần tiên chăng.
Thế nhưng bấy nhiêu vẫn chưa đủ. Chúng ta sống mà người này có, người kia không, như  thế chưa phải là sang, chưa thể gọi là hiện đại. “Không ai giàu ba họ, không ai …sướng ba đời”. Biết đâu ngày mai đến phiên ta hay con cháu chúng ta phải đứng bên ngoài cuộc chơi thần tiên kia thì sao.
Chính vì thế mà bây giờ ta phải lo. Lo vì sự phát triển khoa kỷ thuật ngày nay tiến nhanh quá, làm cho đời sống đạo đức tinh thần của chúng ta có khi chưa bắt kịp. Nên người dùng nó đang có trong tay những phương tiện tối tân hiện đại, nếu không khéo sẽ gây thành những hậu quả xấu cho chúng ta, cho cộng đồng.
Trong khi đó trước những tiện nghi có sức hấp dẫn kia càng thôi thúc những ai còn chưa có, sinh lòng thèm muốn. Trong một lúc thiếu suy nghĩ người ta dễ sinh lòng làm điều sai trái.
Do đó để cho sự sống của mỗi người chúng ta đều được bình yên hạnh phúc và hiện đại, chúng ta cần đặt một dấu hỏi về cuộc sống của chúng ta: vì sao như thế, những bi kịch xảy ra trong cuộc sống chúng ta?
Để giải đáp chúng ta thấy rằng,
Mọi đứa trẻ sinh ra đều không muốn mình khi lớn lên sẽ thành người gian ác. Không có cha mẹ nào muốn con mình lớn lên trở thành người như thế. Xã hội nào cũng càng không muốn có một công dân như thế.
Vậy từ khi nào một đứa trẻ từ thơ dại chưa biết gì đến đột nhiên biến thành kẻ có những suy nghĩ sai lầm gây hại cho đời. Đứa trẻ đó do bị trời hại chăng, hay do di truyền cha mẹ để lại, v.v … hay do giáo dục thiếu sót.
Thật ra nhờ có giáo dục mà chúng ta mới thu hoạch được những thành quả vật chất tiện nghi phi thường như hiện nay. Do đó giáo dục đã làm rất nhiều việc, nên khi ta đổ tội cho giáo dục thì đành chịu vì bí lý. Nhưng thực tế bộ máy giáo dục của chúng ta đã làm hết cách và cũng đã chạy hết công suất có thể có.
Vì sao bộ máy giáo dục cũng cùng chạy một công suất như thế, mà bên này các giá trị vật chất đạt thành tích rực rỡ, còn bên kia các vấn đề về đời sống đạo đức tinh thần thì thành tích vẫn trong phức tạp khó lường. Như thế đâu là công sức giáo dục từ mấy ngàn năm văn hiến và đâu là mấy trăm năm sàn lọc kiến thức kinh nghiệm của loài người cộng lại.
Hay chúng ta hãy nhìn lại và thấy rằng, xưa nay chúng ta chưa có những công trình nghiên cứu để hoàn thiện lối sống của chúng ta. Ong cha ta xưa dạy chữ nghĩa thánh hiền rất nhiều nhưng không quan tâm đến quan điểm hạnh phúc hay vấn đề lối sống của người dân. Đến thời đại ngày nay khi cuộc sống của chúng ta đã được cải thiện rất nhiều, nhưng chúng ta lại bị cuốn vào những cạnh tranh sống còn nơi thương trường, nên lối sống của chúng ta vẫn tiếp tục bị thiếu thời gian cho nghiên cứu, sửa chửa và khắc phục.
Tuy nhiên do bản chất cuộc sống là không thể đứng yên chờ đợi ai, do đó chúng ta còn cách nào khác hơn là hãy bỏ công sức ra giành lại lối sống của chúng ta, mà từ lâu nó đã ngẩu nhiên sinh ra để rồi nó mắc phải những sai lầm cũng theo cách ngẩu nhiên tình cờ.
Vậy thế nào là sự tình cờ ngẩu nhiên ?
Trước hết chúng ta hãy tìm hiểu xem ông bà, cha mẹ, nhà trường hay xã hội ai là người  gây tác động và ảnh hưởng nhiều nhất đến lối sống của chúng ta. Để sau đó ai sẽ là người phải gánh chịu trách nhiệm sửa chửa mọi hỏng hóc với ta nếu rủi khi nó vấp phải sai lầm nào đó.
Hay tất cả là do mỗi con trẻ phải tự chịu trách nhiệm lấy mọi hành động của mình. Bởi chỉ có nó mới là tác giả chính của lối sống đời nó.
 Điều đó là chưa hoàn toàn đúng.
Các nhà nghiên cứu chứng minh rằng lối sống tuổi thơ không thể do nó tự quyết định được mà do môi trường xung quanh tác động, trong đó cha mẹ, ông bà đóng vai trò phần lớn. Hay nói cách khác chúng ta đã có lối sống từ trước khi chúng ta kịp nhận thức ra cuộc sống này là gì, và chúng ta cần phải có lối sống ra sao để thích hợp với hoàn cảnh.
Do đó một cá nhân chúng ta không chưa đủ để gánh hết lên vai hết mọi trách nhiệm về lối sống mình đang có, vì mình chưa bao giờ được lựa chọn nó và được bàn giao nó cụ thể ngay từ đầu. Nếu do bất đắc dĩ chúng ta cũng phải đành chịu gánh lấy một phần trách nhiệm lối sống về mình, cho dù nó đã an bày trước từ tuổi thơ của đời ta. Đúng ra phải có ai khác cùng chịu trách nhiệm với chúng ta về lối sống hiện tại, thì như thế mới đúng lẽ công bằng.
Thực tế cho thấy ai cũng có thể cho trẻ lời dạy ban đầu, nhưng sẽ không ai cùng chịu trách nhiệm xuyên suốt lối sống với trẻ. Do đó lối sống đã thiếu đi người tác giả đích thực ban đầu, chịu trách nhiệm chọn con đường khai sinh ra nó. “Thiếu vắng chủ nhà, gà mọc đuôi tôm”, câu tục ngữ đã cho chúng ta những bài học không sai. Như thế tội phạm và những bất an trong đời ta cũng như của thời đại đã bắt đầu từ đây.
 Lối sống như một thân cây phát triển. Nếu chúng ta có người tưới cây chăm sóc phân bón cẩn thận, cây sẽ mọc thẳng khỏe mạnh. Trái lại nếu cây bị bỏ mọc hoang dại thiếu thốn các chất dinh dưỡng cần thiết, cây sẽ mộc xiêu vẹo và chết dần. Đó là chân lý đơn giản tất cả chúng ta ai cũng đã biết.
 Lối sống khác gì cánh cửa vào đời của mỗi chúng ta. Chúng ta không thể vào đời mà không có lối sống.
Thế nhưng khi cánh cửa vào đời đó thiếu người canh giữ, khác gì “trứng đã giao cho ác”, nên gió độc sẽ có lúc luồng vào gây hại. Nó cũng như cây đã được gieo mầm nhưng thiếu người chăm sóc xuyên suốt, thì cây sao có thể mọc đồng đều và khỏe mạnh. Do đó bên cạnh những vinh quang, lối sống còn cho ta những bi kịch là điều dễ hiểu vậy.
Hay vấn đề là tất cả chúng ta đều vô tội, chính lối sống của chúng ta mới là kẻ gánh hết mọi trách nhiệm tội lổi. Muốn lối sống chúng ta trở nên vô tội, chúng ta phải giúp nó lý giải và khắc phục những sự cố mà nó tình cờ vướng phải.
Qua đó chúng ta mới quản lý được chặc chẽ mọi cánh cửa vào đời của chúng ta, cũng như của cộng đống một cách hiệu quả, khoa học, có hệ thống, trước khi nó kịp gây ra những hậu quả đáng tiếc.
Làm chủ được lối sống có nghĩa là chúng ta phải làm chủ được mọi lẽ đúng sai, làm chủ được bản thân, cũng như làm chủ được cuộc sống và hạnh phúc đời mình. Đó cũng là những mục tiêu phải đạt trong LỐI SỐNG HIỆN ĐẠI của chúng ta.
Như thế lối sống hiện đại là lối sống được hình thành trên cơ sở phát huy các lối sống ưu việt của ông cha ta, đồng thời khắc phục những nhược điểm. Cũng như chúng ta phải hiện đại hóa nó lên cho phù hợp với thời đại, phù hợp với yêu cầu ngày càng cao của đời sống chúng ta.


XƯA VÀ NAY
Có thời kỳ chúng ta tưởng rằng những “nhân, nghĩa, lễ, trí, tín”, “công, dung, ngôn, hạnh”, “tiên học lễ hậu học văn”, v.v… lời dạy của các cụ đồ nho xưa sẽ không còn dịp được nhắc đến nữa ngoại trừ trong các sách kinh sử. Nhưng thực tế cho thấy ngoài năm điều bác Hồ dạy thiếu niên ra xã hội chúng ta còn cần nhiều lời chỉ dạy cụ thể hơn nữa, mới đủ tạo nên một mô hình hoàn chỉnh cho một lối sống.
Khi xã hội có những biến đối nhanh chóng về cơ chế thị trường, về hội nhập thế giới, v.v… thì đồng thời lối sống chúng ta cũng cần được chuẩn bị để thích nghi. Nhưng thực tế cho thấy lối sống của chúng ta đã chậm hơn so với yêu cầu.
Trước những khó khăn như thế, buộc lòng chúng ta phải dùng lại một số lời dạy xưa của ông bà ta, với hi vọng có ích trong hoàn cảnh cập rập này. Hẳn cũng có người nghĩ rằng đã từng có bao nhiêu người trưởng thành là nhờ những lời giáo huấn tôn nghiêm kia, vậy nay vẫn nên theo thế mà dùng thì tin rằng sẽ đạt kết quả.
Nhưng chúng ta dùng lại bao nhiêu là đủ, bao nhiêu là thừa khó ai biết. Chỉ thấy rằng nếu không dùng chúng lúc này thì e rằng những phức tạp trong cuộc sống chúng ta sẽ khó tìm thấy thuốc đặc trị nào hiệu quả hơn.
Vậy bản chất của những lời dạy xưa là gì?
Ngày xưa ông bà ta dạy “cha mẹ đặt đâu con ngồi đó”.  Cách dạy đó phù hợp với thời kỳ phong kiến. Nó tạo nên cho đứa trẻ lối sống chỉ biết thực hiện theo mệnh lệnh của người trên một cách vô điều kiện theo kiểu : “Quân xử thần tử thần bất tử bất trung, phụ xử tử vong tử bất vong bất hiếu”. So với thời đại ngày nay cách truyền dạy như thế khác gì mệnh lệnh, nên chúng đã là lạc hậu. Vì quyền tự do cá nhân trong mỗi thời mỗi khác. Thời nay lại càng khác nhiều hơn xưa.
Chúng ta hãy nhìn lại lịch sử. Theo các nhà nghiên cứu về lịch sử tiến hóa của loài người, thì loài người được hình thành từ một lòai vượn người. Từ đó đến nay loài người chúng ta đã trải qua các thời kỳ tiến hóa xã hội khác nhau trong đó có thời kỳ phong kiến như chúng ta đã biết.
Như  vậy gốc rễ tổ tiên chúng ta là thuộc về một loài động vật, sau đó nhờ quá trình vận động tiến hóa mà chúng ta có được hình thù và cách sinh hoạt tồn tại như ngày nay.
Bản chất của loài động vật là dùng bạo lực để tranh giành quyền lợi hay tranh giành miếng ăn. Cụ thể hơn  lúc xa xưa loài người chỉ biết tranh giành quyền lợi với nhau bằng sức mạnh cơ bắp là chính.
Sau sức mạnh cơ bắp, loài người tiến lên biết dùng sức mạnh trí khôn để săn tìm thức ăn.
Sang thời kỳ phong kiến là thời kỳ trí khôn con người phát triển đã cao nhưng vẫn còn giới hạn. Tức là khi mà nền văn minh khoa học chưa phát triển như ngày nay, thì sự nhận thức của con người lúc bấy giờ về thế giới quan và nhân sinh quan vẫn còn nhiều hạn hẹp. Do đó người xưa dễ bị bí lối  khi cần phải  lý giải một sự việc hay một vấn đề hay một hiện tượng nào đó, nên ông cha ta khi đó buộc phải dùng tới sức mạnh bạo lực để giải quyết các vấn đề còn mâu thuẩn nan giải, nhằm mục đích giữ vững  trật tự kỷ cương uy quyền từ trên xuống dưới, từ trung ướng đến địa phương.
Tuy nhiên bạo lực lúc này không đơn giãn chỉ là cơ bắp không mà nó đã trở thành khôn hơn, văn minh hơn trước. Con người lúc bấy giờ đã biết sử dụng hình thức bạo lực có công cụ hổ trợ như roi, gậy, giáo, mác, kiếm, súng, v.v… Và quan trọng hơn sức mạnh bạo lực càng được tăng cường thêm thông qua một công cụ đặc biệt khác đó là công cụ đạo đức.
Mỗi công cụ đạo đức đều được xây dựng trên một hệ thống triết lý nhất định. Nó nhầm giúp những người cấp trên (bên mạnh) áp đặt một cách chặt chẽ hơn những ràn buộc đối với những người cấp dưới (bên yếu), vì một yêu cầu lợi ích nào đó.
Ví dụ thời nô lệ thì người nô lệ phải có bổn phận cung phụng theo mọi yêu cầu của chủ nô. Thời phong kiến người phụ nữ bị đối xử bất công một cách có hệ thống như: “nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô”, “tam tòng, tứ đức”, v.v… .Tất cả đều giống nhau ở một mẫu số chung là dùng sức mạnh uy hiếp làm gốc để đưa mọi người vào một khuôn khổ qui định. Nhưng khác nhau ở chổ càng về sau người ta càng dùng nhiều đến hình thức lý trị  để biểu hiện quyền lực chi phối, thay cho hình thức đánh, đập, đâm, chém, v.v… của lọai hình bạo lực thô thiển.
Đến thời đại văn minh, khi mà khoa học đã có được những thành tựu sáng chói, thì trí khôn loài người cũng nhận thấy rằng không thể kéo dài sự áp đặt chủ quan lên nhau mãi mà cần có sự đổi mới. Có nghĩa là mọi sự việc cần thông qua sự trau đổi hiểu biết để thuyết phục nhau tự giác hoàn thành công việc hơn là dùng gậy gộc, súng ống hay những câu đạo đức một chiều để giải quyết với nhau.
 Đó là nhờ ngày nay sau quá trình tiến hóa văn minh loài người chúng ta đã có được một môi trường sống ưu việt hơn, thuận lợi hơn, khả năng nhận thức của con người cũng cao hơn. Nhất là sau những cuộc đấu tranh chống bất công triền miên, cuối cùng chúng đã mang lại những thành công vang dội. Từ đó nó chỉ ra những kinh nghiệm mà con người cần phải rút ra để cải thiện mức sống lên cao hơn. Ngoài ra nhờ có khoa học mà ngày nay lương thực chúng ta trở nên dồi dào hơn, đời sống tiện nghi trở nên phong phú hơn, bệnh tật được khắc phục ngày càng hiệu quả, kiến  thức học tập không ngừng được nâng cao, v.v… nên trong quan hệ con người cũng vì thế mà được cải thiện theo chiều tốt dần lên.
Trước những thành công trên loài người càng tự tin và hứa hẹn một tương lai không xa với những ước mơ công bằng, tự do, bác ái và hạnh phúc cho nhân loại.
Hay ta có thể đúc kết thời đại văn minh là thời đại của “trí khôn thuyết phục bình đẳng có hệ thống” thay dần cho “trí khôn áp đặt một chiều có hệ thống”.
Tuy nhiên sự chuyển giao trên không đơn giản, bởi loài người chúng ta vẫn còn chưa đồng đều về mức sống. Trong đó cụ thể là sự tranh giành quyền lợi vẫn còn là mục tiêu hàng đầu trong lối sống của chúng ta cũng như trong xã hội.
Vậy là lý trí của loài người chúng ta thêm một lần nữa được thử thách, cũng như vấn đề lối sống của chúng ta vẫn còn là một ẩn số.


SỰ SỐNG VÀ THÓI QUEN
Lối sống chúng ta được hình thành trên cơ sở của các thói quen. Không có thói quen mọi việc sẽ trở nên chậm chạp và bế tắc, do trước khi làm việc gì chúng ta đều cần phải có thời gian suy nghĩ  để tìm lời đáp.
Ví dụ chúng ta chạy xe được là nhờ có thói quen. Không có thói quen thì mỗi lần đi xe ta sẽ bị té và phải tập lại. Lúc chạy thì quên thắng nên sinh tai nạn. v.v…
Do đó sự sống chúng ta thực chất là do một chuổi các thói quen kết lại.
Có những thói quen hình thành từ rất sớm, có cái do bẩm sinh, có cái do cha mẹ ta tác động mà thành. Ví dụ thói quen bú sửa mẹ, thói quen gọi tên cha hay mẹ, v.v…. Do đó lối sống của chúng ta cũng bắt đầu hình thành từ rất sớm, từ khi có những thói quen đầu tiên xuất hiện.
Nguốn gốc của lối sống trước hết là thói quen, không có thói quen thì chúng ta cũng  không thể có lối sống.
Thói quen rất đa dạng, nó tồn tại trong mọi hoạt động của chúng ta.
Chúng ta có thói quen hành động, thói quen suy nghĩ, thói quen cảm xúc, thói quen tư duy, thói quen nghề nghịêp, thói quen đối nhân xử thế, v.v…. Thói quen cũng tùy loại, có loại lâu quên có loại mau quên, có loại xấu hoặc tốt, có loại ác hay thiện.
Nguồn gốc thói quen có thể do bị tác động ngẩu nhiên mà có, cũng có thể do chúng ta cố ý tập luyện nhiều lần mà thành. Từ xưa đến nay thói quen trong lối sống của chúng ta phần nhiều là do cha mẹ ông bà ta truyền lại và do hoàn cảnh tạo nên.
Ví dụ, loài người từ xưa có thói quen mạnh hiếp yếu, lớn đánh nhỏ. Vậy nên ngày nay cũng có thói quen kẻ lớn bắt nạt kẻ nhỏ, người mạnh chèn ép kẻ yếu hơn.
Tuy nhiên cũng thời nay ngày càng có nhiều người có thói quen ngược lại, thấy người yếu đuối, người nghèo khổ sinh lòng yêu thương giúp đỡ. Có người gọi thế là văn minh hiện đại.
Theo tâm lý học, thói quen chúng ta càng được hình thành sớm chừng nào thì càng tồn tại lâu bền chừng ấy. Ong bà ta cũng có câu: “dạy con từ thuở con thơ, dạy vợ từ thuở ban sơ mới về”. Dạy càng sớm cũng đồng nghĩa với thói quen càng ăn sâu về sau, thành có lợi nếu như chúng ta dạy đúng. Còn ngược lại cái hại sẽ bám rễ rất khó sửa.
Đó là cái lợi và cái hại của thói quen. Nó sẽ biến đổi tuỳ theo ta tạo ra nó như thế nào.
Do đó chúng ta phải có nhận thức tốt thì mới tạo được thói quen tốt. Đó là chân lý.
Chúng ta biết rằng loài người chúng ta trở nên văn minh là nhờ có nhận thức. Lối sống chúng ta muốn trở nên văn minh hiện đại hay không cũng là nhờ vào khả năng nhận thức của chúng ta có thích nghi với thời đại hay không.
Nếu chúng ta có được những nhận thức tốt nhất cộng với thời gian dạy trẻ sớm nhất (tuổi còn rất nhỏ), thì chúng ta sẽ đào tạo thành công một con người lý tưởng có một lối sống lý tưởng trong tương lai vậy.
Tuy nhiên vấn đề là từ kiến thức chúng ta đang có, chúng ta có đủ khả năng xây dựng một lối sống hoàn chỉnh cũng như làm chủ một cách toàn diện cuộc sống đời ta hay không. Nói một cách khác chúng ta có đủ nhận thức để tạo nên một lối sống hoàn toàn nhân tạo hay không – nhân tạo được hiểu theo nghĩa phù hợp với tự nhiên –. Thay gì xưa nay lối sống của chúng ta một phần do ta chủ động, phần khác là do hoàn cảnh ngẩu nhiên tác động nên, và ta phải bị động thích ứng theo để hình thành nên một lối sống như ta đang có.
Đó là vấn đề đặt ra cho chúng ta.
Theo “lối sống hiện đại” chúng ta hoàn toàn có khả năng thực hiện được mục tiêu trên, trong điều kiện xã hội phát triển như hiện nay.
Để thực hiện mục tiêu trên chúng ta cần có sự thỏa hiệp như sau:
Trên hành tinh trái đất chúng ta có hai loài động vật cùng tồn tại, một là loài vật và hai là loài người chúng ta.
Qua quan sát chúng ta nhận thấy rằng :
Sự sống loài vật là do quán tính tự nhiên điều khiển. Chúng chạy nhảy, săn mồi, di chuyển, truyền nòi giống, v.v…, tất cả là do bản năng tự nhiên quyết định.
Sự sống loài người của chúng ta thì khác. Nó khác từ khi nó bắt đầu có ý thức và trí khôn. Từ trí khôn con người hình thành nên trí thông minh của mình.
Khi con người có trí thông minh, thì khác nào tự nhiên đã trao cho loài người chúng ta một trách nhiệm: “loài người phải tự chịu trách nhiệm lấy sự sống của mình bằng chính lối sống và trí thông minh đang có”.
 Do đó sự sống của chúng ta sẽ phát triển ra sao là tùy vào khả năng nhận thức của chúng ta về cuộc sống này như thế nào. Có nghĩa là sự sống của loài người là phải do loài người tự quyết định là chính, ngoài ra không ai khác có thể tác động làm thay hay giúp đỡ gì khác.
Ong bà ta có câu: “khôn nhờ dại chịu”. Vậy nếu ta khôn thì hãy lo gánh lấy tránh nhiệm mà hoàn thành. Còn nếu dại thì bỏ bê trách nhiệm đến khi gánh hậu quả thì đừng kêu than … trời xanh biển rộng.
Đó là cái khác nhau cơ bản giữa loài người với loài vật. Tuy nhiên điều đó cũng chính là tính ưu việt đặc trưng mà chỉ có loài người chúng ta mới có. Và tính ưu việt đó thuộc về thảm họa hay thiên đường là tùy vào chúng ta nhận thức như thế nào về cuộc sống, cũng như về lối sống của chúng ta.
Nếu chúng ta có được một nhận thức tốt, chúng ta sẽ tự tạo cho mình một định nghĩa tối ưu nhất về lối sống. Để sau đó từ lối sống chúng ta sẽ điều khiển lấy cuộc đời của mình. Như thế vấn đề khai sinh ra một lối sống thật sự hiện đại và ý nghĩa, là khâu quyết định cho sự thành bại đời người của chúng ta vậy.
Đối với loài vật chúng chỉ sống theo cái định nghĩa mà tạo hóa đã cài sẵn trong bản mã di truyền của chúng, nên chúng chẳng cần biết thế nào là hạnh phúc và đau khổ, hay thế nào là một lối sống cần phải được định nghĩa ra sao cho có lợi nhât. Chúng chỉ biết sống  theo cách chúng phải như thế mà thôi.
Đối với loài người chúng ta, do có ý thức và tư duy, nên cuộc sống trở nên phức tạp hơn nhiều. Nào là ước mơ hạnh phúc và các tham vọng, nào là phát minh sáng chế đủ loại, nào là triết lý đạo đức muôn hình muôn vẻ, nào là vui buồn, yêu ghét, cười khóc, lời lẽ, uy quyền, mưu chước, v.v…
Nhưng cho dù cuộc sống của loài người chúng ta đến nay đa dạng đến đâu nhưng vẫn còn giống với loài vật ở nguyên tắc cơ bản: “ tất cả vì quyền lợi mà tranh giành”. Tuy nhiên loài vật tranh giành quyền lợi vì mục đích sinh tồn, còn loài người chúng ta tranh giành quyền lợi không những vì sinh tồn không mà còn vì mục đích làm giàu hay vì tham vọng nữa. Do đó mức độ tranh giành của lòai người chúng ta quyết liệt hơn, tàn khóc hơn. Và sự mất mác đau thương trong xã hội loài người cũng đặc biệt gây go hơn nhiều.
 Nhìn lại lich sử chúng ta thấy rằng, sự sống đã đem đến cho loài người chúng ta một định nghĩa tự nhiên về lối sống như sau:
- Nếu lối sống loài vật là do bản năng điều khiển, thì loài người chúng ta là do quyền lợi (và tham vọng) điều khiển.
Đó là một kiểu định nghĩa tự phát mang tính bản năng, chứ chưa phải là một định nghĩa có sự chuẩn bị cân nhắc nghiên cứu cẩn thận từ đầu của loài người chúng ta. Do đó chúng ta có thể gọi nó là một sai lầm mang tính lịch sử trong quá trình hình thành loài người.
 Vì là một sai lầm, nên quá trình phát triển lịch sử loài người chúng ta là quá trình đấu tranh tranh giành quyền lợi giữa kẻ thắng người thua, giữa kẻ mạnh và người yếu, giữa kẻ đi cứơp và người bị cướp.
Cuộc chiến của kẻ đi cướp bị gọi là phi nghĩa, và sự chống trả của người bị cướp được gọi là chính nghĩa.
Vì thế đối với chúng ta, định nghĩa như thế nào là một lối sống hiện đại là vô cùng cần thiết. Nếu không khéo tính “sai một li đi một dặm” là chuyện khó tránh khỏi vậy.
 Muốn có một mức sống văn minh hiện đại, thì chúng ta cần phải có một định nghĩa hiện đại về lối sống, cũng tức là chúng ta phải có những nhận thức hiện đại về con người và sự sống.
Để có một định nghĩa hiện đại về lối sống, chúng ta cần xác định lại  mục đích sống của mỗi cá nhân ta là gì, nó có nhu cầu ra sao.


MỤC ĐÍCH SỰ SỐNG
Chúng ta đã chọn mục đích sống như thế nào ?
 Tôi và bạn ai cũng đặt ra cho mình một mục đích để sống. Thế nhưng mục đích đặt ra như thế có đúng chưa. Đó là bài toán cần có lời giải.
Mục đích chính của sự sống chính là đi tìm hạnh phúc đời người. Theo bạn hạnh phúc lớn nhất của đời người là gì? Có tiền nhiều, có gia đình con cái, có sự nghiệp hay có danh vọng chăng. Nếu ai có được tất cả ngần ấy thứ thì tuyệt diệu, còn ai không có thì bất hạnh vậy. Như thế chưa phải là lối sống hiện đại, khi một bên thì có quá nhiều còn một bên thì có quá ít.
Sự sống ngày nay còn những mức sống bất công như thế là do  chúng ta định nghĩa sai về mục đích sống của chúng ta. Kinh nghiệm cho thấy không hẳn người giàu là hạnh phúc và cũng không hẳn người không giàu là người thiếu thốn hạnh phúc. Vậy chúng ta hiểu sao về hai chữ “hạnh phúc”.
 Hạnh phúc là gì ?
Tiền bạc chỉ là một trong những phương tiện để tạo nên hạnh phúc, chứ bản thân nó không tạo ra hạnh phúc. Tuy nhiên ít ai trong chúng ta đồng ý cách hiểu như thế. Và đó cũng chính là sai lầm bước đầu trong quá trình nhận thức của chúng ta về lối sống. Chúng ta có nhiều tiền của là không sai nhưng ta hay sai trong cách hiểu về nó.
Chúng ta hãy nhìn xem loài vật khi đã no mồi thì quay lưng bỏ đi cho dù lượng mồi vẫn còn đang bày thừa mứa ra đó. Bởi chúng thấy rằng ăn thêm nữa là bể bao tử mà chết không kịp trối.
Miếng mồi đối với loài người văn minh chính là đồng tiền. Có tiền mua tiên còn được huống chi là mồi. Như vậy để sống đời hạnh phúc, có công việc làm ăn trôi chảy chúng ta có thể chỉ cần một số tiền khá lớn là đủ. Nhưng  khác với loài vật, loài người có khuynh hướng tích luỹ cho cá nhân mình một số tiền … vô hạn so với nhu cầu thực tế.
Đó là mục đích sống lạ kỳ của loài người chúng ta. Xưa như thế nay cũng như thế.
Khi tiền đã nhiều không ai dám chắc nó sẽ tỷ lệ thuận với khả năng cảm thụ hạnh phúc đời người. Hay có khi nó sẽ trở thành một bi kịch ngược lại cho đời sống chúng ta. Sự tranh giành tài sản trong cùng gia đình với nhau, là một ví dụ.
Ngoài ra thực tế cũng cho ta thấy những giá trị vật chất chỉ cho chúng ta những cảm giác hạnh phúc nhất thời, mỗi khi chúng ta đạt được mục đích. Khi mục đích đã đạt, những nhu cầu thiết yếu đã được đáp ứng, thì nhu cầu cảm nhận của chúng ta về hạnh phúc sẽ khác đi, hoặc nó cũng có thể biến thành mơ hồ khó xác định.
 Sự đời xưa nay cứ như thế mà lập đi lập lại. Sự sống chúng ta cứ mãi bị cuốn tròn trong đó. Chưa có thì muốn, có rồi lại chán. Hết chán lại muốn, muốn rồi lại chán … nó tiếp diễn mãi đến phát … ngấy.
Vì vậy lối sống hiện đại phải có mục đích sống khác, nó phải thoát ra khỏi cái vòng kim cô ước muốn quanh quẩn đó.
Nếu ước muốn của loài vật là miếng ăn cụ thể để sinh tồn, thì loài người chúng ta cũng không khác gì hơn ở thời kỳ ban đầu của sự sống.
Sau những nhu cầu về cái ăn cái ở cụ thể chúng ta sẽ phát triển sang các nhu cầu trừu tượng,  như các nhu cầu về tình cảm, tâm hồn, tâm linh, nghệ thuật, vv… Điều đó đã thuộc về qui luật sinh tồn của loài người chúng ta.
Chúng ta không thể sống chỉ có ăn, ở và các hoạt động sinh lý mà còn có nhu cầu hưởng thụ các sản phẩm tinh thần. Vì tất cả cuộc sống chúng ta là từ tinh thần mà ra (CT: xem định nghĩa trong “Đời sống tinh thần”). Nên từ bản năng tự nhiên chúng ta sẽ tự động quay về lại với tinh thần, để tìm cách thỏa mãn nó.
 Đó là nguyên nhân lý giải vì sao loài người khác loài vật. Loài vật chỉ có mục đích vật chất cụ thể là chính. Loài người chúng ta ngoài mục đích vật chất cụ thể ra chúng ta còn có mục đích tinh thần trừu tượng. Đó mới là mục đích chính của đời người chúng ta.
 Vì nơi đó có trí khôn, có các cảm giác hạnh phúc và đau khổ, và có cả bản chất con người của ta. Từ trí khôn và bản chất chúng ta sẽ tìm thấy con đường để đến với lối sống hiện đại. Đó là cách định nghĩa của lối sống hiện đại về mục đích sống của chúng ta.
Ví dụ, có người có mục đích sống không vì sự giàu sang mà họ muốn trở thành một đấng siêu nhiên ở kiếp này hay kiếp sau chẳng hạn. Hay có người suốt đời chỉ muốn sống để đem lại hạnh phúc cho mọi người, v.v…
Những mục đích sống cao xa như thế chúng ta gọi là sống có lý tưởng. Người sống có lý tưởng bao giờ cũng có sức sống mạnh mẽ hơn người sống không có lý tưởng. Và khi họ đạt đến hạnh phúc, thì  bao giờ nó cũng bền vững hơn những người chỉ biết sống hưởng thụ bằng các giá trị vật chất cụ thề.
Như vậy lối sống hiện đại là một lối sống có mục đích sống vật chất cụ thể làm phương tiện, để sau đó tiến đến mục đích cao hơn, mục đích tinh thần trừu tượng. Từ hai mục đích trên sẽ cho ta cảm giác hạnh phúc toàn diện trong cuộc sống.
Y nghĩa của mục đích sống tinh thần là nhầm nâng cao đời sống tinh thần của chúng ta lên, thông qua khả năng nâng cao chất lượng cảm xúc cũng như khả năng thông hiểu về thế giới quan và nhân sinh quan của mỗi cá nhân chúng ta.

MỤC ĐÍCH LÀM GIÀU

Trong thời đại ngày nay khi sự tranh đua về kinh tế tài chính đang trở thành mũi nhọn phát triển của mỗi quốc gia. Do đó trong hai mục đích sống, mục đích vật chất cụ thể của chúng ta là làm giàu. Đó là cách chọn lựa được khuyến khích trong hoàn cảnh xã hội chúng ta hiện nay.
Vì ngày nay sức mạnh tài chính hay khả năng kinh doanh đang là yếu tố quyết định khả năng sinh tồn và phát triền của mỗi quốc gia. Hay nó cũng là điều kiện cơ bản cho sự sống bình yên và phát triểu của tất cả chúng ta. Do đó một lối sống hiện đại cũng là một lối sống cần có nhiều tiền để góp phần vào lợi ích chung, cũng như đảm bảo cho mức sống riêng tư.
Như thế ước mơ làm giàu trong khuôn khổ luật pháp là một mục tiêu thời thượng của mỗi chúng ta trong thời đại ngày nay. Có làm giàu thì vị thế ta trong cuộc sống mới vững, có vững chúng ta mới định được mục đích xa hơn, lớn hơn, trừu tượng hơn và đương nhiên giá trị hạnh phúc cũng cao hơn.
Trong quá trình làm giàu chúng ta chớ quên nó chỉ là mục tiêu ban đầu để tiến đến những mục đích xa hơn của đời người. Vì vậy trong cách làm giàu chúng ta phải chọn sự  hợp tình hợp lý làm đầu, để không khéo sẽ gây ảnh hưởng đến  mục đích chính mà ta mới thật sự cần phải đạt về sau.
Hay như mọi người vẫn thường nói, ngày nay người làm giàu cũng cần phải có cái tâm.
Song nếu điều kiện không cho phép chúng ta chỉ cần một mức sống kinh tế vừa đủ cũng là đạt yêu cầu. Miễn là chúng ta đã cố gắng hết khả năng trong điều kiện hoàn cảnh của mình. Vì thế không nhất thiết phải thật nhiều tiền thì mới thực hiện được lối sống hiện đại. Mà tất cả chỉ cần chúng ta làm theo tất cả năng lực của mình, thì kết quả hưởng thụ sẽ vẫn đạt theo mức tối đa mà ta có thể có.

HẠNH PHÚC ĐỜI NGƯỜI
Đây là nhiệm vụ chính mà lối sống hiện đại của chúng ta phải hoàn thành. Có người cho rằng hạnh phúc là đơn giản, người khác cho rằng nó phức tạp.
Theo gốc độ của lối sống hiện đại thì nó là đơn giản, nhưng do nó phải tồn tại trong một môi trường sống phức tạp nên nó thành phức tạp. Tuy nhiên hạnh phúc như thế nào là tùy mỗi người cảm nhận theo khả năng của mình. Giống như có người dùng một chén cơm cho là đủ, nhưng người khác thì bốn chén vẫn cho là thiếu.
Khái niệm hạnh phúc mà chúng ta thường dùng phổ biến là hạnh phúc gia đình. Một gia đình tròn trĩnh mọi việc đều tất cả như ý thì ta gọi gia đình như thế là rất có hạnh phúc. Có bao nhiêu gia đình được như thế. Nói chung là không nhiều lắm.
Hạnh phúc gia đình thông thường là bao giờ cũng có buồn vui, chuyện to chuyện nhỏ, khi này khi khác song tất cả đều biết nhường nhịn nhau mà tạo nên một giá trị hạnh phúc. Đó là một kết quả đáng khâm phục.
Từ hạnh phúc gia đình mà ta suy ra, cá nhân mỗi thành viên trong đó sẽ được hưởng hạnh phúc theo. Đó là loại hạnh phúc mang tính gia đình. Hạnh phúc gia đình rất quan trọng, nó cũng mang tính cơ bản trong đời sống chúng ta. Tuy nhiên đối với lối sống hiện đại thì nó cũng chỉ ở mức cục bộ nhất định. Chúng ta còn một giá trị hạnh phúc to lớn hơn, mang tính cơ bản tuyệt đối hơn.
Hạnh phúc trong lối sống hiện đại mà chúng ta sắp nêu ra đây nó mang tính chủ động hơn, căn cơ hơn và bền vững hơn. Để có sự nhìn nhận về khái niệm hạnh phúc một cách mạch lạc chúng ta hãy tìm hiều về bản chất của nó là gì.
Bản chất của hạnh phúc phúc suy cho cùng là quá trình hưởng thụ thông qua cảm xúc. Cái gì có khả năng đem lại sự hưởng thụ cảm xúc nhiều nhất và tốt đẹp nhất thì cái đó sẽ đem lại niềm vui hạnh phúc lớn nhất cho chúng ta.
Như trên ta đã được giới thiệu bản chất của hạnh phúc là có tính phát triển từ thấp lên cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ cụ thể đến trừu tượng, từ ít đến nhiều, từ nhất thời đến bền vững,v.v… Ví dụ, nếu hôm qua bạn được đáp ứng một thì hôm sau bạn muốn được hưởng thụ hai và sau đó là nhiều hơn nữa hay tốt hơn nữa.
Vậy hạnh phúc chính của đời người là gì ?
Nếu chúng ta gọi hạnh phúc do được thỏa mãn những nhu cầu cơ bản về vật chất hay những nhu cầu thuộc về “mắt thấy tai nghe” là phụ, thì mục đích hạnh phúc chính đời người sẽ thuộc về lối sống của chúng ta.
Lối sống là một khái niệm trừu tượng, nhưng nó rất cụ thể và bao quát trong suốt cuộc đời chúng ta. Trong lối sống có các kỷ năng sống. Kỷ năng sống là khả năng vận dụng những kiến thức về lối sống mà ta có vào thực tiễn.
Trong lối sống hiện đại, các kỷ năng sống là những mục đích cụ thể mà ta phải cố găng hoàn thành  trong suốt cuộc đời chúng ta.
Vì sao như thế, vì mọi hoạt động của chúng ta đều đặt nền trên các kỷ năng sống khác nhau. Có nhiều kỷ năng sống tốt thì cuộc sống chúng ta sẽ có được một căn bản vào đời vững chắc. Nó giống như chúng ta đang có một nền đất tốt thì mọi mầm cây gieo trên đó sẽ được hưởng lộc phát triển thuận lợi.
 Do đó, có kỷ năng sống tốt thì lối sống ta mới tốt. Lối sống ta tốt thì khả năng hưởng thụ cuộc sống của chúng ta mới cao. Có khả năng hưởng thụ cao thì sự cảm thụ các giá trị hạnh phúc khác trong đời chúng ta mới trở nên thật sự  trọn vẹn.
Hạnh phúc gia đình, hạnh phúc lứa đôi, hạnh phúc tuổi học trò, hạnh phúc thời sinh viên, hạnh phúc nghề nghiệp, v.v… , Những giá trị hạnh phúc đó được chúng ta cảm thụ như thế nào là tuỳ thuộc rất nhiều vào kỷ năng sống của chúng ta.
Vì vậy nếu chúng ta rèn luyện thành công kỷ năng sống tức là đồng nghĩa với một nữa cuộc đời của chúng ta đã thành công và hạnh phúc vậy.
Kỷ năng sống tức là cách sống được nâng lên thành một nghệ thuật  và nghệ thuật đó phải mang tầm cỡ hiện đại.
Từ các kỷ năng sống chúng ta tạo nên lối sống. Vậy khi lối sống của chúng ta đã hoàn thiện, thì đó cũng là lúc tác phẩm nghệ thuật do chính ta tạo nên đã hoàn thành. Để rồi chính ta sẽ là người đầu tiên và cũng là người cuối cùng trực tiếp thưởng thức nó.
 Hay hạnh phúc trọng tâm của lối sống hiện đại là sự hưởng thụ thành quả từ chính tác phẩm “lối sống của ta” do ta tạo nên.
Tóm lại đỉnh cao của sự hưởng thụ hạnh phúc đời người là sự hưởng thụ từ chính lối sống của ta.
Trong hạnh phúc nào chúng ta có sự hưởng thụ của hạnh phúc đó. Để đạt hạnh phúc cao nhất chúng ta cần có một sự hưởng thụ tốt nhất. Vậy hưởng thụ sao cho đạt kết quả cao nhất ?


SỰ HƯỞNG THỤ
Nếu sự sống mà không có hưởng thụ thì không còn gọi là sự sống. Đó là câu triết lý của … trời. Cho dù chúng ta là ai, đang làm gì thì chúng ta cũng đều muốn dành cho mình một quyền chọn lựa trong cuộc sống sao cho không trái với ý thích của mình. Mọi sự lựa chọn như thế đều được gọi là sự hưởng thụ – cho dù sự hưởng thụ đó như thế nào. Vì sự hưởng thụ nào cũng được mặt này và mất mặt kia.
Ví dụ ta thích ăn sạch hơn ăn bẩn, ta thích đứng nơi bóng mát hơn nơi nắng nóng rực lửa, thích nơi ấm cúng hơn nơi lạnh giá chết người, v.v…. Mỗi lần có một sự lựa chọn là mỗi lần chúng ta đã được hưởng thụ một hạnh phúc nho nhỏ.
Hưởng thụ hiểu theo nghĩa rộng là sự hưởng thụ bao trùm lên mọi hoạt động của chúng ta trong cuộc sống. Mỗi hoạt động là một sự chọn lựa nhằm đạt đến một giá trị hưởng thụ hạnh phúc nhất định. Có lẽ vì nó quá nhỏ hay có vẻ tầm thường nên chúng ta không kịp nhận thức đó cũng là một giá trị hạnh phúc cần được chăm chút.
 Khi  có tiền, cái ăn sẽ được chúng ta chú ý trước tiên. Trong cái ăn chúng ta sẽ chọn những món ta thích. Khi chúng ta có tiền nhiều hơn, chúng ta sẽ chú ý đến các món ngon vật lạ để thưởng thức. Sau các món ngon vật lạ chúng ta có nhu cầu được ăn sang, kế đến là những thực đơn nổi tiếng khan hiếm trên thế giới bất kể giá cả.
Sau cái ăn là cái ở. Có tiền nhà ta nới rộng dần ra và ngày càng sang trọng hơn. Bên cạnh những nhà cửa tiện nghi và những thức ăn uống xa hoa lộng lẫy, chúng ta còn có nhu cầu kẻ hầu người hạ, cần có bạn bè bồ bịch thân thiết đông vui, kế đến là các nhu cầu đi du lịch trong và ngoài nước, v.v…. Xã hội  có bao nhiêu thú vui chơi nếu như chúng ta có đủ khả năng tiền của, thì chúng ta sẽ không tiếc gì để thụ hưởng. Đó là giấc mơ hạnh phúc vật chất của không ít những người giàu thời nay.
Đó cũng là một cách sống, một cách hưởng thụ.
Song bên cạnh đó người còn nghèo tiền của cũng đâu thiếu những thú vui của mình. Một li trà đá sau một cuốc xe nặng nhọc, một tô bún riêu nóng rực và cay xè, một miếng cơm nguội với chút mắm kho khi đói lòng, tiếng con trẻ vui đùa quấn quít sau ngày làm việc, v.v…
Đó cũng là một cách sống, một cách hưởng thụ.
Cách sống sao cho vừa với hoàn cảnh mình là điều đáng quý. Nhưng đáng quý hơn khi chúng ta có cách sống sao cho mọi người đều có thể thông hiểu nhau mà cùng  giúp nhau.
 Để thực hiện điều đó cũng chính là chúng ta cũng cần phải thông hiểu về chính mình để tự đáp ứng cho đúng yêu cầu. Có tự giúp mình hiệu quả thì chúng ta mới biết đồng cảm giúp người khác hiệu quả.
Biết tự giúp mình tức là chúng ta cần có ý thức ngoài các nhu cầu vật chất ra, chúng ta còn có các nhu cầu hưởng thụ về tinh thần. Ví dụ, các quan hệ tình cảm, nhu cầu sinh hoạt cộng đồng từ hẹp đến rộng, các giao lưu về lối sống, về nghệ thuật, v.v….
Trong hưởng thụ tinh thần về quan hệ tình cảm, thì quan hệ tình người là cơ bản nhất và quan trọng nhất. Tình người là tình thương yêu giữa con người với nhau. Con người cũng là ta, nên trước tiên ta hãy biết thương ta trước tiên, khi mà hoàn cảnh chung không quá bức bách buộc ta phải hi sinh quyền lợi bản thân mình để lo giải quyết trước cái chung được ưu tiên ổn định cơ bản.
Trong ta có “hai người”, một là ý thức của ta hai là cái nội tâm (tiềm thức) buồn vui hay lo sợ lẩn lộn bên trong của ta. Chúng ta phải có trách nhiệm đáp ứng các cảm giác bất ổn đa dạng của nó. Đó là một yêu cầu hưởng thụ thuộc về nội tâm của chúng ta. Nội tâm ta có hưởng thụ tốt thì các khái niệm về stress thời đại sẽ biến mất trong cuộc sống chúng ta.
Để phân biệt hai loại hưởng thụ cơ bản trong cuộc sống chúng ta, chúng ta có các định nghĩa như sau:
·    từ hưởng thụ vật chất ta sẽ có hạnh phúc vật chất,
·    từ hưởng thụ tinh thần ta sẽ có hạnh phúc tinh thần.
Trong đó hạnh phúc vật chất là thuộc về mục đích sống cụ thể  và hạnh phúc tinh thần là thuộc về mục đích sống trừu tượng.
Lối sống hiện đại là bao gồm cả hai hình thức hưởng thụ trên. Trong đó cả hai bổ sung hổ tương cho nhau, song hưởng thụ tinh thần là đích nhắm trọng tâm của chúng ta. Khác với hưởng thụ vật chất là có ngay và tạo được ngay khi có điều kiện, sự hưởng thụ về tinh thần cần phải có thời gian cho quá trình rèn luyện nhận thức và cảm xúc.
Ví dụ, nếu chúng ta muốn thưởng thức một tác phẩm nghệ thuật đòi hỏi chúng ta phải có một số kiến thức về thẩm mỹ nhất định. Nhưng để thưởng thức một tô phở thì ta chỉ cần thực hiện nó trong nháy mắt.
Đó là sự khác nhau cơ bản giữa một bên là sự hưởng thụ tinh thần và một bên là sự hưởng thụ vật chất. Một bên muốn đạt được sự thoải mái thì rất khó nhưng lưu lại rất bền lâu, một bên thì có thể đạt được sự thoải mái rất nhanh nhưng cũng rất mau phai. Một bên thì nhẹ nhàn, bình yên và có chiều sâu thâm thúy, còn bên kia thì sôi nổi, nóng bỏng, quyết liệt, gây cấn và hời hợt.
Để cuộc sống ta được ổn định về kinh tế và sinh động về hình thức chúng ta cần được đáp ứng các nhu cầu hưởng thụ về vật chất. Để cuộc sống của chúng ta có được sự bình yên, thoải mái theo chiều sâu tâm hồn thì ta cần có sự hưởng thụ về tinh thần.


ĐỜI SỐNG TINH THẦN
Đời sống tinh thần chúng ta cao hay thấp là do giá trị tinh thần của ta quyết định. Muốn nâng cao giá trị tinh thần, chúng ta cần tìm hiểu kết cấu và bản chất của tinh thần chúng ta là gì.
Chúng ta biết rằng não là chổ chứa của tinh thần chúng ta. Không có não thì mọi khái niệm về tinh thần của chúng ta sẽ biến mất.
Tinh thần là sản phẩm của nhận thức. Tức là không có nhận thức chúng ta sẽ không thể có sản phẩm tinh thần. Bên cạnh nhận thức là cảm xúc. Cảm xúc và nhận thức như là hai cái bóng của nhau. Cái này là sản phẩm của cái kia tương tác qua lại nhau tùy lúc tùy nơi. Muốn làm chủ cảm xúc ta dùng nhận thức hay ngược lại muốn làm chủ nhận thức ta dùng cảm xúc.
Thông thường trong giai đọan đầu xây dựng kỹ năng sống, chúng ta cần thiết dùng nhận thức để làm chủ cảm xúc. Vì bằng nhận thức chúng ta mới chủ động định hướng các hành động của mình hiệu quả hơn.
Ví dụ, chúng ta nhận thức rằng kinh doanh là cần thiết, từ đó chúng ta hướng các hành động, tình cảm, cảm xúc của chúng ta phát triển theo hướng đó.
Vì thế muốn tạo giá trị cho tinh thần thì ta phải chăm lo tạo giá trị  cho nhận thức thật tốt và sau đó là cảm xúc cùng đồng hành phát triển theo.
Nhận thức có giá trị chỉ khi nó có ích cho từ một đến nhiều người. Thông thường một giá trị nào đó càng được đông người công nhận có ích, thì nhận thức đó càng có giá trị cao.
 Khi nhận thức được đánh giá cao thì giá trị cảm xúc của chúng ta cũng được hưởng giá trị theo. Ngược lại trong ta có những cảm xúc có giá trị thực chất thì nhận thức khi có cơ hội cũng sẽ chứng tỏ tương tự.
Song cũng có khi lúc này nơi này không công nhận giá trị của một sản phẩm tinh thần nào đó, nhưng khi khác nơi khác lại công nhận. Hoặc có những giá trị tinh thần do còn mới nên số người công nhận giá trị của nó sẽ thất thường khó xác định. Hiện tượng như thế cũng thường xảy ra.
Nhưng dù sao, sau một thời gian sản phẩm tinh thần nào được hầu hết mọi người công nhận giá trị lợi ích của nó thì sản phẩm tinh thần đó nhất định mang tính chân lý cao.
Để hưởng thụ giá trị tinh thần chúng ta có hai cách. Một là hưởng thụ từ chính giá trị tinh thần của mình. Hai là ta mua (mượn) giá trị tinh thần của người khác tạo ra để hưởng thụ.
Ví dụ một nghệ sĩ sáng tác nên một bản nhạc và chúng ta là người đi mua bản nhạc đó về để thưởng thức.
Trong hai cách hưởng thụ trên cách nào cũng tốt, song cách đầu rõ ràng có giá trị hưởng thụ nghệ thuật cao hơn.
Vấn đề của chúng ta ở đây là khi chúng ta được sinh ra đời thì đồng thời ngẩu nhiên chúng ta đã bị buộc trở thành nhà sáng tác bất đắc dĩ.  Nhà sáng tác nghiệp dư đó được giao nhiệm vụ sáng tác một tác phẩm đặc biệt, đó là tác phẩm “lối sống của đời mình”.
Nếu chúng ta từ chối làm nhà sáng tác cho chính mình thì đồng nghĩa với hành vi ta tự sát vậy. Vì sự sống bản chất nó là gắn liền với cách sống hay lối sống của mỗi chúng ta. Do đó không ai có thể từ chối cái nhiệm vụ trời trao ấy. Mà vấn đề là, chúng ta sáng tác hay hoặc dở, đúng hoặc sai tác phẩm lối sống của đời ta mà thôi.
Chúng ta có hai cách sáng tác tác phẩm lối sống của đời mình. Một là, sáng tác theo kiểu tự phát gập đâu sáng tác đó. Hai là, sáng tác có chủ đích, có chuẩn bị bài bản sẵn.
Hiện nay xung quanh ta đã có nhiều loại trường lớp đào tạo con người, trong đó “lối sống hiện đại “ là một loại định hướng chuyên về lối sống của chúng ta.
Như vậy đối với mỗi đời người chúng ta “lối sống” có một giá trị đặc biệt không có gì có thể so sánh được. Chúng ta không thể đi mua nó, vay mượn nó mà chỉ có một con đường duy nhất phải tự sáng tạo nên nó.
Và sự hưởng thụ giá trị từ “lối sống” có một ý nghĩa đặc biệt. Vì nó là một loại tác phẩm được hưởng thụ trực tiếp nhất, trọn vẹn và triệt để nhất, đồng thời cũng là đầu tiên và cuối cùng nhất trong đời chúng ta.
Như chúng ta đã biết mục đích chính của lối sống hiện đại  là thuộc về mục đích tinh thần.
Nó là loại mục đích mang tính nền tảng cho mọi mục đích sống khác. Vì vậy đây là loại mục đích chung nhất đại diện nhất cho đời sống, cũng như cho nhân cách con người chúng ta.
Để sáng tác “lối sống” chúng ta cần phải có quá trình  trau dồi nhận thức và cảm xúc để sau đó biến chúng thành những kỷ năng sống thuần thục.
Như trên đã giới thiệu, giữa cảm xúc và nhận thức chúng ta chọn trau dồi nhận thức làm trụ, thông qua nhận thức ta khơi dậy sự phát triển của cảm xúc. Từ cảm xúc phát triển chúng ta sẽ thúc đẩy nhận thức càng phát triển phong phú hơn lên. Người ta gọi đó là sự tương tác biện chứng.
Nhận thức của chúng ta do ý thức chi phối là chủ yếu.
Trong khi đó bản chất của cảm xúc chúng ta có nguồn gốc trực tiếp từ tiềm thức là chủ yếu. Nó nằm ngoài sự chi phối trực tiếp của chúng ta. Do đó nếu chọn theo con đường rèn luyện nặng về cảm xúc làm trụ chúng ta sẽ dễ tiến đến sai lầm, rối loạn và khó đạt mục đích.
Ví du, khi ta đòi hỏi ai đó phải có niềm tin tuyết đối về một vấn đề khó hiểu nào đó thì sẽ có nhận thức bật ra. Kết quả chờ đợi như thế sẽ lâu và nhận thức bật ra cũng khó biết nó là đúng hay sai. Vì vậy trong lối sống hiện đại chúng ta không dùng theo cách này.
Do đó khi chọn nhận thức trên nền ý thức để chi phối tinh thần, chúng ta sẽ có cơ may giành kết quả nhanh hơn và tốt hơn. Ngoài ra sử dụng phương tiện nhận thức rất có lợi vì chúng ta sẽ khai thác được kho tàng kiến thức khoa học đồ sộ và vô giá của nhân loại. Chúng sẽ giúp chúng ta rút ngắn được đoạn đường rèn luyện lối sống của chúng ta.
Để trau dồi nhận thức việc trước tiên chúng ta cần tìm hiểu con người chúng ta là ai, bản chất nó là gì.
 Bởi chung qui mọi việc làm của chúng ta cúng đều vì lợi ích của chúng ta, của những con người cụ thể. Nếu không hiểu được con người là gì, thì chúng ta dù có trau dồi bao nhiêu nhận thức, bỏ công làm bao nhiêu việc cuối cùng thành sai mục tiêu, nhắm sai mục đích nên chúng sẽ thành phí công phí sức một cách vô nghĩa.
Vậy con người chúng ta là ai, bản chất nó là gi ?

CON NGƯỜI
  
“Nhơn chi sơ tính bổn thiện” đó là câu cửa miệng mà ông bà ta thường dạy. Do đó chúng ta vốn không ác. Nhưng khi chúng ta lớn lên, quá trình đó đã biến chúng ta thành ác bởi nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên trong đó có nguyên nhân chính là do kỹ năng sống của chúng ta còn kém. Nếu chúng ta rèn được kỹ năng sống tốt cộng với một môi trường sống thuận lợi,  thì nhất định chúng ta sẽ không ác.
Trong phần trên chúng ta đã được giới thiệu về thói quen. Như vậy thói quên đầu tiên trong đời mỗi chúng ta chính là tính thiện. Do thói quen nào là đầu tiên nhất và sớm nhất sẽ tồn tại lâu bền và khó phai nhất, nên tính thiện cũng là bản chất cơ bản nhất (sau bản chất sinh tồn) của con người chúng ta.
Bản chất thiện tức là chúng ta không thích việc ác, không làm việc ác. Có nghĩa là khi chúng ta làm được viện thiện thì lòng ta sẽ cảm thấy bình yên dễ chịu.
Việc thiện là việc không hại người, không hại chính mình. Làm việc thiện còn có nghĩa làm việc có ích cho người khác.
Khi chúng ta sinh ra và lớn lên thì đồng thời lối sống của chúng ta cũng từng bước được hình thành rõ dần. Nếu chúng ta để nó hình thành một cách tự phát thì nó sẽ thành sai và ác. Vì khi đó lối sống hưởng thụ vật chất sẽ được hình thành đầu tiên một cách tự phát ngẩu nhiên, theo nội dung vì mục đích cụ thể là chính bất kể mọi sai lầm đạo đức có thể xảy ra.
Thực tế cho thấy rằng lịch sử phát triển loài người nói chung, là lịch sử của sự hình thành các lối sống một cách tự phát, thiếu được chuẩn bị một cách khoa học ngay từ đầu như chúng ta đã được giới thiệu ở chương trước. Do đó lối sống của chúng ta là đa dạng phức tạp, trong đó nó có chứa mầm sai trái và gây ác khi có thời cơ. Như thế từ một tổng thể các lối sống được hình thành phức tạp theo kiểu “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”, chúng sẽ có khuynh hướng cản trở sự phát triển tinh thần của nhau. Không những thế nó còn đe dọa triệt tiêu dần tính thiện bản chất bên trong ta.
Tóm lại khi lối sống của ta không được chọn đúng ngay từ đầu, thì bản thân nó sẽ có khuynh hướng đi vào ngõ cụt. Thứ hai mục đích chung của các lối sống là vì quyền lợi vật chất, nên các quan hệ con người luôn mang tính đối đầu tranh giành và đe dọa sự sinh tồn của nhau, gây cho tinh thần chúng ta yếu đi và thường bị căng thẳng thành stress.
Trong một môi trường sống phức tạp như vậy thì cuộc sống chúng ta cũng sẽ phức tạp, do nó phản ánh vào nhận thức của chúng ta. Và khi đó bản chất con người chúng ta dễ bị biến thành thiện, ác bất thường, hay nó trở nên  khó hiểu và phức tạp. Do đó ngoài xã hội phải luôn có nhiều biện pháp nhắc nhở, giáo dục, răn đe, trừng phạt khác nhau, cũng như xuất hiện nhiều hình thức tôn giáo khác nhau để cùng góp phần duy trì thế ổn định trật tự cho cuộc sống cộng đồng chúng ta được bình yên hạnh phúc.
Tuy nhiên đó chỉ là cách trị phần ngọn, còn phần gốc nó vẫn còn nằm lại ở lối sống của chúng ta.
Chúng ta sinh ra là để sinh tồn, đó là bản chất nguyên thuỷ. Khi khả năng sinh tồn bị đe dọa, chúng ta sẽ chống lại. Trong xã hội khi cuộc sống tranh giành quyền lợi căng thẳng, sự sống của những người bị thua cuộc bị đe dọa thì đó cũng là lúc họ sẽ nổi dậy chống lại để bảo vệ quyền sinh tồn của mình. Và như thế nguy cơ tội phạm xuất hiện…
Một nguy cơ tội phạm tiềm ẩn là một nguyên nhận gặm nhắm dần các giá trị tinh thần cũng như các cảm xúc hạnh phúc của chúng ta một cách vô hình.
Do đó nếu lối sống chúng ta không phát triển theo một nguyên tắc hiện đại, thì sự phát triển hạnh phúc tinh thần chúng ta sẽ tiến dần vào giới hạn và sau cùng là đối diện trước ngõ cụt.
 Để làm giàu giá trị tinh thần, yêu cầu trước tiên là chúng ta phải thông suốt nội dung của các lối sống đang có xung quanh ta và của bản thân ta. Chúng là gì, chúng như thế nào và chúng đang tồn tại ra sao.
Khi nhận thức của chúng ta đã thông suốt, khi đó chúng ta sẽ biết cách phải chọn ra con đường của lối sống thích hợp nhất. Khi lối sống mới được hình thành và đời sống cộng đồng trở nên dễ hiểu hơn, cũng là lúc  sức khỏe tinh thần chúng ta được phục hồi, niềm tin cuộc sống của chúng ta sẽ càng gần với ước mơ hạnh phúc hơn.
Đây là giai đoạn chúng ta quan tâm đến nhu cầu rèn luyện cảm xúc sao cho hoàn thiện. Cảm xúc lớn nhất của chúng ta là niềm vui hạnh phúc trọn vẹn. Tuy nhiên cảm xúc dù nhiều đến đâu rồi cũng phải quay về điểm xuất phát. Giống như ta dù có ăn bao nhiêu phở rồi cũng phải quay về với cơm trắng vậy.
Do đó rèn luyện cảm xúc tốt nhất là rèn luyện bản chất sống bình yên vĩnh cữu cho nó. Để đạt đến cảm xúc bình yên vĩnh cữu chúng ta cần có thời gian và công sức rèn luyện.
Khi tinh thần đã đạt đến sự bình yên ổn định vĩnh cữu thì chúng ta có thể yên tâm trước công việc và cuộc sống đời mình.
Như thế là chúng ta đã hòan thành quá trình làm giàu giá trị tinh thần của chúng ta bằng kỷ năng của lối sống hiện đại. Kết quả đó càng đạt hiệu quả cao khi lối sống của chúng ta đạt đến sự đồng nhất cao.
 Khi đó sự sống sẽ trở nên đơn giản, mọi vấn đề sẽ trở nên dễ hiểu và chúng ta sẽ quay về với đúng bản chất tự nhiên ban đầu của con người chúng ta. Đó là bản tính thiện cộng với khả năng sống bình yên, hạnh phúc và phát triển toàn diện.


LỐI SỐNG HIỆN ĐẠI

Hiện đại trước hết là trật tự, có tổ chức, tự nguyện tự giác và hợp tự nhiên.
 Thế nhưng lối sống chúng ta ngày nay rất đa dạng phức tạp nên nó chưa hợp với tính hiện đại và khoa học. Tất cả là vì chúng ta được đào tạo và giáo dục từ nhiều nguồn, từ nhiều quan điểm sống khác nhau. Trong đó có cả những lối sống tự phát không theo một quan điểm chính thống nào.
Lối sống đầu tiên của chúng ta – nếu dựa trên công trình nghiên cứu về lịch sử tiến hóa của loài người – là thuộc về một loài vượn người, tiền thân của loài người chúng ta.
Từ lối sống đó tổ tiên ta đã truyền lại cho các thế hệ đời sau. Trong quá trình như thế lối sống đã được nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi, cải tiến bằng nhiểu cách theo nhiều phương pháp khác nhau để cuối cùng chúng ta có được một tổng thể các lối sống đa dạng như ngày nay.
Lối sống được truyền lại qua thời gian dài lịch sử như thế, thường nó cũng chỉ được nghiên cứu, bổ sung một cách chấp vá là chủ yếu. Hay nếu có nghiên cứu hệ thống thì cũng trong phạm vi hoàn cảnh nền văn minh khoa học còn non kém thời bấy giờ. Do đó tính khách quan của nó chưa cao, các lối sống thường chỉ có thể được áp dụng trong một phạm vi giới hạn. Hoặc các lối sống phải pha trộn lẫn nhau để có thể thích nghi với thực tế cuộc sống một cách tương đối.
Ví dụ ở châu á chúng ta có lối sống theo kiểu của Khổng tử, Lão tử hay của các hình thức tôn giáo khác nhau, v.v… Ở châu âu thì đề cao lối sống tự do cá nhân, bình đẳng, bác ái và cũng chịu ảnh hưởng bởi các tôn giáo v.v…
Với một khối lượng lối sống đa dạng như thế chúng ta rất dễ bị lạc lối khi phải chọn lựa cho mình một hướng đi. Mặc dù thực tế chúng ta đã được chọn lối sống từ khi mới chào đời, do cha mẹ ta truyền lại khi nhận thức của chúng ta còn non dại.
Do tất cả gần như đã được chọn từ đầu, nên thời gian đã làm cho chúng ta gần như quên đi mọi cái đã được bắt đầu như thế nào và chúng ta phải bắt đầu lại ra sao. Cứ như thế nhịp sống tiếp tục trôi đi và bài toán về lối sống vẫn còn nằm lại đó.
Nay với điều kiện sẵn có chúng ta hãy làm nốt phần việc đang còn dang dỡ của ông cha ta để lại, nhằm tạo cho chúng ta cũng như các thế hệ mai sao có một lối sống hoàn thiện hơn thích hợp hơn. Với lối sống hiện đại mà chúng ta đang tìm hiểu, hi vọng sẽ giải đáp được vấn đề mà thế hệ chúng ta còn đang nợ.
Chúng ta biết rằng lối sống là một tổng thể phức tạp. Để đúc kết nó thành một lời giải có hệ thống chứng minh xuyên suốt, nó đòi hỏi chúng ta phải lần từng bước để tìm thế gở rối cho từng vấn đề, từng công đoạn.
Trước tiên chúng ta nhận thấy rằng muốn có lối sống hiện đại, chúng ta phải có kỷ năng sống hiện đại. Một kỷ năng sống được đánh gía là hiện đại khi nó đạt các tiêu chí như sau:
·    Có phương pháp lý luận khoa học
·    Có tính khách quan cao
·    Có thực tế kiểm nghiệm
·    Có thế giới quan và nhân sinh quan chính xác, mạch lạc
·    Có tính cộng đồng, tương thân tương ái triệt để
·    Có tính thuyết phục cao
·    Có tính phổ thông: dễ áp dụng, dễ rèn luyện
·    Phù hợp với thời đại khoa học kỷ thuật tiên tiến
Trước khi tìm hiểu về cách thức để tạo cho mình một kỷ năng sống hiện đại, chúng ta cũng cần xem nếu có được một lối sống hiện đại thì chúng ta sẽ được gì trong cuộc sống. Và phải rèn luyện đến khi nào thì chúng ta mới đạt đến đích của lối sống hiện đại.
Nếu chúng ta có được một lối sống hiện đại thì chúng ta sẽ có được những ưu điểm như những ưu điểm của các lối sống khác cộng lại. Ngoài ra chúng ta còn chứng minh được hạnh phúc đời người là bao gồm cả hạnh phúc vật chất và cả hạnh phúc tinh thần.  Trong đó hạnh phúc vật chất là phương tiện, và hạnh phúc tinh thần là đích lớn nhất và cũng là cuối cùng nhất của mỗi đời người chúng ta.
Khi biết được mục đích đã vạch thì mỗi người chúng ta dễ dàng xác định được hướng đi cũng như hướng phấn đấu của đời mình. Nếu không có những mục tiêu cụ thể như trên chúng ta sẽ dễ mắc sai lầm khi chọn nhằm mục đích để rồi hối tiếc cả đời người. Nó không những sẽ hại đời ta mà còn gây hại đến những người thân xung quanh và cả những người khác.
Trong lối sống hiện đại, một người sống hạnh phúc là một cơ hội thuận lợi cho những người khác cùng phát triển mức sống hạnh phúc tương ứng. Vì một người hạnh phúc sẽ không bền bằng nhiều người cùng có hạnh phúc.
Đó là sự khác nhau cơ bản giữa lối sống hiện đại với lối sống hiện nay, nói chung. Vì trong các lối sống hiện nay, một người giàu có hạnh phúc sẽ là một thách thức đe dọa đến mức sống của những người khác khi họ đang cùng trong một lĩnh vực cạnh tranh sinh tồn.
Lối sống hiện đại xét về mặt lý luận nó là sự tổng kết của các lối sống khác nhau, thành một lối sống thống nhất.
Do đó trong lối sống hiện đại chúng ta có cảm giác như đứng giữa một siêu thị, nó bao gồm nhiều hình thức lối sống để chúng ta chọn lựa. Tuy nhiên đến khi vận dụng thì tùy mỗi hình thức mà ta sẽ chọn ra những ưu điểm để giữ lại, còn lại chúng ta phải bổ sung thêm để nó thành hoàn thiện và hiện đại.
Muốn thực hiện được nhiêm vụ như trên nó đòi hỏi chúng ta phải có khả năng nhận thức một cách khách quan trung thực. Như thế khách quan trung thực là một đòi hỏi tất yếu trong quá trình rèn luyện lối sống hiện đại. Đó cũng là thành tích đỉnh cao cuối cùng trong nhận thức cũng như trong phát triển tinh thần của chúng ta. Hay nói cách khác khách quan trung thực là một trong những thành quả khó nhất mà chúng ta sẽ đạt được trong lối sống hiện đại.
Cuộc sống ngày nay trở nên phức tạp khó hiểu cũng một phần là do khả năng khách quan trung thức của chúng ta đã bị xuống cấp.

NHẬN THỨC VÀ CẢM XÚC

Chúng ta hãy làm quen một số quan điểm nhận thức trong lối sống hiện đại :
Một là, làm người ai cũng muốn sống đời hạnh phúc.
Hai là, bản chất con người là thiện.
Ba là, thiện thắng ác, hạnh phúc thắng đau khổ.
Bốn là, thói quen nhận thức là nguồn gốc của thiện hay ác.
Năm là, tiềm thức là bộ mặt thứ hai của thói quen.
Sáu là, sự sống là một quá trình vận động phát triển biện chứng từ thấp lên cao.
Bảy là, mỗi đời người chỉ là một sự thoáng qua so với thời gian và không gian.
Tám là, mọi vận động tương tác nhau thành một thể thống nhất.
Chín là, mỗi người là một khả năng, một sở thích, một cá tính hơn kém khác nhau.
Mười là, tính khách quan là điều kiện cơ bản để thành công.
Dân gian có câu: “trời sinh vôi sinh cỏ”, ý cho rằng sự sống tự nó đến chúng ta không cần phải quá lo như vậy. Ngày nay nếu chúng ta có quan niệm như thế là một sai lầm tai hại. Một là vì trong thời đại ngày nay một đứa trẻ lớn lên mà không được trang bị kiến thức thì nó sẽ rất khó sống. Hai là đối với lối sống vấn đề còn khó khăn phức tạp hơn nhiều, vì muốn hoàn thiện lối sống nó đòi hỏi chúng ta phải bỏ nhiều công sức rèn luyện, cộng với một số vốn kiến thức cần thiết và thêm một quá trình thời gian để trưởng thành.
Xưa nay chúng ta thường đề cao các mục đích sống khác nhau như tự do cá nhân, lễ nghĩa, sự giàu sang, kiếp sau, v.v… . Trong lối sống hiện đại nhu cầu trước hết là hạnh phúc cá nhân trong sự hài hòa với hạnh phúc cộng đồng.
Chúng ta biết rằng bản chất của hạnh phúc là cảm xúc. Nếu không có cảm xúc thì chúng ta cũng sẽ không thể có cảm giác hạnh phúc. Cảm xúc càng nhiều thì hạnh phúc càng sâu đậm, nhưng khi vướn đau khổ thì người có cảm xúc nhiều sẽ cảm thấy ray rứt thảm thiết cũng không ai bằng.
Nguyên tắc khó nhất của lối sống hiện đại là chúng ta chú ý rèn luyện cảm xúc. Trong đời thường để có cảm giác hạnh phúc chúng ta cần có một tác động nào đó để tạo cảm giác sung sướng hạnh phúc. Ví dụ như khí trời mát mẽ, cảnh vật nên thơ, trang trí nội thất xinh đẹp và sang trọng, các tiện nghi đời sống có kiểu dáng ấn tượng hiện đại, một buổi hoà nhạc ấn tượng, v.v…
Trong gia đình thì sự sum vầy ấm cúm, mọi sinh hoạt đều hài hòa vui vẻ, mọi người đều biết thương yêu nhau giúp đỡ nhau, việc học việc làm từ lớn đến nhỏ đều thành công xuất sắc, bằng khen giấy khen huân chương cúp đạt thành tích đa dạng, v.v… tất cả chúng đều tạo cho chúng ta những cảm xúc tích cực.
Tuy nhiên mọi cảm xúc hạnh phúc dù lớn lao bao nhiêu rồi cũng qua đi. Do đó vấn đề là làm sao cho chúng ta có một cảm xúc hạnh phúc lâu bền hơn và ngày càng phát triển đa dạng sinh động. Đó là cái đích phải đến trong lối sống hiện đại.
Để đạt được mục đích như trên chúng ta có một số nguyên tắc như sau:
Nguyên tắc cơ bản của kỷ năng sống hiện đại  là trau dồi nhận thức. Thông qua nhận thức chúng ta sẽ mở rộng khả năng hiểu biết. Từ những hiểu biết thông thường nhất đến những khái niệm trừu trượng nhất, chúng ta đều cần đến nhận thức để làm chủ nó.
Kiến thức càng khó thì càng đòi hỏi chúng ta phải tốn nhiều công sức, thời gian và năng lực. Mặc nhiên không có loại kiến thức do tự nhiên bẩm sinh mà có.
Lối sống là bao gồm mọi hoạt động xảy ra trong suốt cuộc đời chúng ta. Vì vậy để rèn luyện một lối sống chúng ta càng cần phải có một lượng kiến thức nhất định.
Tuy nhiên mỗi người chúng ta cần lượng kiến thức khác nhau tùy theo năng lực, sở thích và hoàn cảnh sống của mỗi người. Thông thường chúng ta chỉ cần nắm những kiến thức cơ bản hay trau dồi những nguyên lý, những nguyên tắc vận động cơ bản sao cho có thể giúp chúng ta hiểu được cơ bản cuộc sống mà mình đang sống.
Từ kiến thức chúng ta sẽ có được những cảm xúc tương ứng, để cuối cùng là cảm xúc hạnh phúc toàn diện.
Để rèn luyện cảm xúc, chúng ta cần tiến hành rà soát lại cảm xúc của mình, để sau đó thay đổi dần dần các cảm xúc tiêu cực hay bất lợi bằng những cảm xúc tích cực có lợi hơn. Chúng ta làm như thế cho đến khi chúng ta làm chủ được mọi cảm xúc tiềm ẩn bên trong tiềm thức của chúng ta.
Nếu trước đây chúng ta chỉ cảm thấy hạnh phúc khi chúng ta được một sự tác động nhất định, như thi đậu chẳng hạn, thì nay sau khi rèn luyện chúng ta sẽ có được cảm giác hạnh phúc căn bản tồn tại sẵn trong tinh thần của chúng ta. Đó là đặc điểm ưu việt của lối sống hiện đại.
Để rèn luyện thành công lối sống hiện đại chúng ta có thể dùng mọi phương tiện, mọi hình thức, mọi suy nghĩ,  mọi cách thức v.v….  mà ta thấy thuận lợi. Do đó cách thức rèn luyện trong lối sống hiện đại cũng thuận lợi và tự do hơn nhiều so với các lối sống khác.
Tuy nhiên bên cạnh đó lối sống hiện đại cũng nêu ra cách rèn luyện căn bản để chúng ta tham khảo chọn lựa.
Ví dụ mục đích của lối sống hiện đại là nhằm đạt đến một giá trị hạnh phúc lớn nhất. Hạnh phúc lớn nhất là bao gồm nhiều hạnh phúc lớn nhỏ cộng lại – gồm cả những hạnh phúc lớn (thành tích lớn), cả những hạnh phúc nhỏ (thành tích nhỏ) và cả những hạnh phúc tự phát từ trong tâm hồn chúng ta.
Một việc làm nhỏ như sửa xong một cái ghế, suy nghĩ xong một vấn đề gì, trị hết một căn bệnh, nấu xong một nồi cơm, mới mua một chiếc tivi, v.v…  đều có thể là những hạnh phúc lớn hay nhỏ, mà chúng ta có thể tận dụng để tích lũy và làm giàu thêm khả năng cảm thụ hạnh phúc của  ta.
    Vậy khi chúng ta cảm xúc được hạnh phúc nào cũng đều có tác dụng tích cực cho chúng ta trong quá trình trau dồi kỹ năng sống hiện đại.
Về nguyên tắc khách quan trung thực. Lối sống hiện đại được hình thành trên cơ sở lý luận khoa học, vì vậy nó có yêu cầu đặc biết đến tính khách quan trung thức của chúng ta. Tối thiểu ta phải khách quan trung thực với chính ta, thì quá trình rèn luyện mới đạt kết quả.
Việc có là có, không là không, sai là sai, kém là kém, đúng là đúng, giỏi là giỏi, dở là dở, v.v… tất cả phải được nhận thức đúng như nó đang tồn tại, thì việc nhận thức và rèn luyện của chúng ta mới đạt hiệu quả và gặt hái thành công.
Mục đích của lối sống hiện đại là cụ thể và khoa học, do đó trong quá trình rèn luyện  chúng ta cũng phải làm việc một cách hết sức hợp lý, khách quan và khoa học. Đó là điều kiện sống còn để đạt kết quả.
Tính khách quan trung thực đối với người này có thể là đơn giản song đối với người khác đó có thể là cả một vấn đề, có khi nó liên quan đến khả năng, đến sự dũng cảm, đến hoàn cảnh sống, v.v…

KHÓ KHĂN VÀ THUẬN LỢI
Để chuyển từ lối sống này sang một lối sống khác chúng ta cần phải thay đổi mục đích chính của đời mình.
Sau đó chúng ta sẽ chuyển dần các thói quen sinh hoạt, suy nghĩ, tư duy, cảm xúc, v.v… phù hợp với mục đích đã chọn. Thông thường nếu chúng ta có sẵn một môi trường sống của lối sống hiện đại thì việc rèn luyện sẽ được thuận lợi hơn.
     Nếu trong điều kiện phải tự nghiên cứu rèn luyện độc lập, nó đòi hỏi chúng ta phải có đủ ý chí và quyết tâm để vượt qua mọi khó khăn trở ngại.
Lối sống chúng ta đang có là do ông bà cha mẹ ta truyền dạy lại từ nhỏ, từng chút một lâu dần thành thói quen thành lối sống khi nào không hay. Nếu nay từ một thói quen này phải chuyển sang một thói quen khác, đó là một vấn đề không bình thường. Nó chỉ xảy ra khi chúng ta có một yêu cầu đặc biệt gì hay sự nhận thức của chúng ta phải đạt mức chính mùi nhất định.
Tuy nhiên nếu chúng ta xác định đó là một nhu cầu nhầm nâng cao mức sống, thì khi đó việc tiếp thu cái mới sẽ được thuận lợi hơn. Những  khó khăn phát sinh trong quá trình rèn luyện, nhiều hay ít là tùy vào chúng ta, tuỳ vào mỗi lối sống, mỗi hoàn cảnh, hay còn tùy vào khả năng, sở thích của mỗi người nữa.
Để so sánh chúng ta thấy có những người chọn con đường tu viện làm lẽ sống. Nơi đó mọi người cũng phải thay đổi lối sống khác với những gì họ vẫn quen sống. Để làm được việc đó họ cần phải có niềm tin trước đấng siêu nhiên. Từ niềm tin đó họ thay đổi dần lối sống theo một khuôn mẫu đã được qui định.
Ngược lại đối với lối sống hiện đại muốn tạo niềm tin chúng ta phải thông qua quá trình chứng minh khách quan, cụ thể. Trong cuộc sống có bao nhiêu vấn đề, có bấy nhiêu hiện tương thì cân phải có gần như ngần ấy lời giải để chứng minh cho niềm tin của chúng ta.
Ngày xưa ”cha mẹ đặt đâu còn ngồi đó, cha mẹ bảo sao con nghe vậy” , sự truyền dạy như thế thật là đơn giản, không cần phải tốn công dài dòng chứng minh lôi thôi. Song đó là cách truyền dạy chủ quan thiếu tính khách quan khoa học, nên khó tránh khỏi những sai lầm về sau.
 Tuy nhiên cách dạy đó đến nay cũng chưa phải đã hết vì đâu phải mọi vấn đề ông bà cha mẹ ta đều có thể chứng minh thông suốt, nên cuối cùng “kêu sao nghe vậy” vẫn là giải pháp phổ biến hiện nay.
Do đó lối sống ngày nay không tránh khỏi có những sai lầm và chúng ta phải tự chấp vá theo kiểu tùy cơ ứng biến “gió chiều nào che chiều đó”. Đó là những khó khăn trở ngại mà lối sống hiện đại phải vượt qua trong quá trình lý giải, để chọn lọc ra những ưu khuyết trong các lối sống khác nhau.
Như thế nhận thức về lối sống hiện đại có thể không khó, mà khó vì chúng ta phải vượt qua các vấn đề phức tạp của nhiều lối sống để lại.
 Song chúng ta có thuận lợi cơ bản là được sống trong thời đại văn minh khoa học phát triển, nên chính các thành tựu khoa học sẽ giúp chúng ta rất nhiều trong việc hiện đại hóa lối sống của chúng ta.
 Và quan trọng hơn chính bản chất con người chúng ta cộng với tính phát triển tất yếu của cuộc sống, sẽ cho chúng ta niềm tin về một kết quả tốt đẹp đang chờ chúng ta phía trước.
Nếu có thời gian, chúng ta hãy tiếp tục đến các tu viện để học hỏi. Tại đó chúng ta sẽ thấy các thầy tu có lối sống khác với chúng ta. Để làm được việc đó họ phải tách cuộc sống của mình ra khỏi môi trường xung quanh. Họ tách ra càng triệt để bao nhiêu thì sự thay đổi lối sống của họ càng mau có kết quả bấy nhiêu.
Ơ đây mục đích thay đổi lối sống của chúng ta cũng chẳng khác họ bao nhiêu. Nếu có khác đó là một đàng đi theo con đường khổ hạnh để tìm đến sự thành công, còn chúng ta chọn theo con đường ngược lại. Sự sống càng có nhiều sung sướng hạnh phúc thì chúng ta càng mau đạt đến thành công.
Nếu lối sống của những người trong tu viện là cố gắng hạn chế sự chi phối của môi trường sống xung quanh, thì ngược lại lối sống hiện đại đòi hỏi chúng ta cần phải biết rõ và chính xác môi trường sống xung quanh ta là gì nó đang tác động chúng ta ra sao. Có như thế kiến thức chúng ta mới vững vàng. Kiến thức có vững vàng thì sự tiến bộ của chúng ta mời đến đích.
Xem qua có vẻ như lối sống hiện đại dễ rèn luyện hơn lối sống nơi các tu viện. Xét về bản chất của vấn đề thì nhận xét kia không sai.
 Tuy nhiên sự tách biệt môi trường sống kia, từ hình thức cho đến nơi ơ, sẽ là một thuận lợi lớn cho những người muốn chọn lối sống tu viện.
Còn đối với chúng ta tất cả đều diễn ra song song, nên chúng ta phải đối đầu trực diện với những mâu thuẩn phát sinh khi hai người không đồng nhất với nhau về mục đích sống. Không khéo cuộc gặp gỡ sẽ thành “ông nói gà bà nói vịt”, cuối cùng không đi đến đâu mà chỉ sinh thêm phiền. Do đó sự khác nhau giữa hai lối sống đang cùng tồn tại song song với nhau, nó sẽ gây nhiều trở ngại không ít nếu chúng ta không khéo chèo chóng.
Người có lối sống hiện đại, về hình thức, nào có khác gì với những người có lối sống khác. Nó chỉ khác ở phần nhận thức và cảm xúc bên trong của chúng ta. Mà điều khác đó không dễ nhận ra ngay khi nó chưa gặp vấn đề.
Ví du, cùng làm giàu như nhau nhưng người thì xem đó là mục đích chính của đời mình, còn người kia thì xem việc đó chỉ là phương tiện cho một mục đích sống khác quan trọng hơn.
Một khó khăn khác trong rèn luyện lối sống hiện đại, là chúng ta phải dùng chứng minh để làm điểm tựa cho nhận thức và rèn luyện.
Nếu đối với những người trong tu viện kia thì nội dung kinh kệ là điều bất di bất dịch, họ chỉ có mỗi nhiệm vụ tin theo đó mà thực hiện. Nhưng đối với chúng ta sự việc hoàn toàn không đơn giản như vậy. Khi nói lối sống hiện đại là một lối sống được giới thiệu theo phương pháp khoa học, do đó mọi người  đều có quyền giả định nó là sai hay nó không đúng. Nó chỉ trở nên đúng với chúng ta khi nó đã được chứng minh, từ chứng minh sẽ cho ta niềm tin thực hiện nó.
Mặt khác cuộc sống chúng ta là vô cùng đa dạng và phong phú, lối sống chúng ta cũng biến hoá đa dạng không kém. Thế nên đối với một người việc lý giải một cách thuyết phục từng ấy quan điểm sống là một việc làm không đơn giản.
Tuy nhiên sự sống của mỗi người chúng ta không phải lúc nào cũng đối diện hết từng ấy vấn đề, mà thường chỉ giới hạn trong một chừng mực vấn đề nhất định. Ngoài ra cũng tùy khả năng của mỗi người, người nào khả năng nhiều thì cần được lý giải bao quát, người khả năng kém hơn thì phạm vi lý giải hạn chế hơn. Mục đích sao cho tất cả đều thông suốt trong phạm vi sự sống mà mình quan tâm là thành công.
Hay vấn đề khó khăn của chúng ta sẽ là lý giải đâu là bến bờ cuối cùng để ta cập bến sau quá trình rèn luyện lối sống hiện đại. Đối với các  tu viện thì vấn đề đó không thuộc về cái thế giới hiện tại mà ta đang sống. Tất cả chỉ cần chúng ta củng cố niềm tin vô điều kiện là đủ.
Trong khi đó đích đến của lối sống hiện đại là ở chính cuộc sống hiện tại của chúng ta. Nên mọi người chúng ta đều có thể trực tiếp nhận xét và kiểm chứng nó. Đó là một khó khăn không nhỏ khi mà mỗi người chúng ta ai cũng đều có ít nhiều kinh nghiệm và quan điểm riêng của mình trước mọi vấn đề của cuộc sống. Nên việc chứng minh sẽ phải mất nhiều công sức và gian nan. Nếu không e rằng mọi lý lẽ sẽ thành mơ hồ không biết phải hiểu ra sao để chọn lựa.
Khi chúng ta đã lớn khôn và có ý thức về mục đích sống đời mình, thì trong chúng ta ai cũng trang bị cho mình những lý lẽ tốt nhất để bảo vệ cho sự lựa chọn mục đích của đời mình. Hơn nữa khi mỗi người là mỗi hoàn cảnh, mỗi sở thích, mỗi khả năng, mỗi suy nghĩ thì làm sao có thể có cơ sở nào để so sánh hay đánh giá một vấn đề gần như hoàn toàn thuộc về lĩnh vực riêng tư.
Do đó để nhận xét một lối sống là một vấn đề rất khó khăn khi chúng ta đã quen nghĩ  nó đã thuộc về sự chọn lựa độc lập riêng tư, mọi ý kiến gần như bất khả xâm phạm. Song đó là một cách suy nghĩ không chính xác, vì sự sống một người luôn là một bộ phận cấu thành hữu cơ với đời sống cộng đồng. Nên việc “một con sâu làm rầu nồi canh” là một thực tế khách quan mà chúng ta cần phải thông hiểu.
Để hình dung vấn đề chúng ta lấy ví dụ như, nếu lối sống hiện đại chọn mục đích sống là hạnh phúc trong đời, thì việc này khối người trong chúng ta đã đạt đến cuộc sống hạnh phúc tốt đẹp nào kém gì ai, cả về vật chất lẫn tinh thần, đâu cần chi phải có lối sống hiện đại.
 Điều đó quả đúng như thế. Đó là những người đã may mắn có được một hướng đi rất tốt cho đời mình.
Song điều rõ là những người đạt được lối sống tốt đẹp như thế chưa đông, chưa đều khắp. Thứ nữa từ lối sống đó người ta cũng chưa có một cơ sở chứng minh nào để đến một lúc, có thể tin rằng mọi người khác sẽ cùng đạt được như họ.
Điều đó cho thấy những thành quả kia là cá biệt. Nó như trong một tổng thể lối sống đang có, thì trong một điều kiện nhất định, bao giờ cũng có một lối sống vượt trội tốt đẹp nhất. Hay điều đó nó cũng giống như giữa rừng cây, thì hiện tượng có những cây đột biến gien cho ra những năng suất cao đặc biệt, đó là điều xảy ra tự nhiên trong qui luật tiến hoá của sự sống.
Vấn đề của chúng ta là làm sao phải biết trích ly những trường hợp đặc thù đó ra, sau đó dùng những phương pháp thích hợp để nhân rộng rãi chúng ra cho nhiều người cùng được hưởng, như thế được gọi là một giải pháp. Lối sống hiện đại chính là một trong những giải pháp như thế. Vì nó có mục đích  nhân rộng ra những thành quả cá biệt như trên, thành phổ thông cho mọi người tiện dụng.
Đối với những người có mức sống kém hơn trên thì việc bảo vệ quan điểm sống của họ có còn chặc chẽ hơn. Nhất là những gì họ đang có đã trở thành sự gắn bó máu thịt để tạo nên một môi trường hạnh phúc mà họ đang tận hưởng. Do đó bất kỳ một sự đổi khác nào trong cách sống của họ là đều không thể chấp nhận được.
Điều rõ là khi chúng ta đang quen sống trong một môi trường thuận lợi nào, thì bao giờ chúng ta cũng khó chấp nhận một sự thay đổi nào khác. Đó là một chân lý hiển nhiên. Trừ khi vì một ý nghĩa đặc biệt nào đó hay vì một giá trị nào khác cao đẹp hơn, mới buộc được chúng ta phải rời bỏ môi trường đã gắn bó thân thiết với ta.
Song thực tế chúng ta chỉ bỏ những gì không có ích, còn những gì có ích chúng ta cần giữ lại để phát triển mức sống.
Ngoài ra việc chuyển đổi lối sống là việc lâu dài, đồng thời nó mang tính tự nguyện tự giác, nên không ai có quyền áp đặt lên ai trong lĩnh vực lối sống. Do đó quyền lựa chọn của mỗi chúng ta đều phải do tự nguyện.
Tuy nhiên sự chọn lựa từ một lối sống này sang một lối sống khác  hiện đại hơn, không đơn thuần chỉ vì lợi ích cá nhân của bản thân chúng ta không, mà nó còn là một trách nhiệm, một nghĩa cử cần thiết để mang lại lợi ích cho nhiều người khác.
 Thật vậy lối sống hiện đại là một lối sống, ngoài mục đích đem đến hạnh phúc to lớn cho bản thân chúng ta, nó còn thúc đẩy hạnh phúc của cộng đồng được phát triển thuận lợi. Vì mọi người có hạnh phúc thì hạnh phúc cá nhân mới thật sự bền vững. Đó là nguyên lý của mục đích hạnh phúc tinh thần.
Đó là một đặc tính văn minh và hiện đại của lối sống hiện đại.
Ngoài ra nếu lối sống hiện đại thật sự được chúng ta chấp nhận tính giá trị của nó, thì vô hình trung nó sẽ trở thành một chuẩn mực để định giá trị các lối sống khác. Các lối sống khác khi bình thường có thể được xem là mẫu mực để mọi người soi rọi, thì nay nó buộc phải chịu sự thử thách so sánh định giá trị từ một đối trọng khác chuẩn mực hơn.
 Như thế tạo nên sự tác động có ích, thúc đẩy chúng ta cố gắng thay đổi lối sống để vượt qua ngưỡng cửa lạc hậu. Hay chí ít nó sẽ tạo nên một sự phê phán về lối sống của nhau giúp cho việc nghiên cứu lối sống càng thêm sáng tỏ.
Đối với các lối sống còn đang khó khăn về vấn đề sinh kế. Chúng ta có cảm giác như  đây là những nạn nhân của thời đại. Thật ra trong một thời đại văn minh thì tất cả đều phải văn minh hiện đại. Do đó hiện đại hóa lối sống cho họ cũng là việc cần kíp. Tuy nhiên họ thuộc về … diện xoá đói giảm nghèo mà các tổ chức từ thiện đang làm những việc có ích nhất cho họ. Trước mắt đây chưa phải là đối tượng của lối sống hiện đại.
Chúng ta phải có mức sống từ bình ổn trở lên thì mới có thể bàn đến hiện đại hoá lối sống. Tuy nhiên khi cần thiết mọi yêu cầu đều có thể được đáp ứng nhằm tiếp cận lối sống hiện đại trong phạm vi có lợi nhất.

NGUỒN GỐC SAI LẦM CỦA LỐI SỐNG
Để chuẩn bị tìm hiểu cụ thể hơn về lối sống hiện đại chúng ta hãy bàn về nguồn gốc sai lầm của lối sống chúng ta đang có.
Chúng ta sinh ra lớn lên là đã có lối sống. Lối sống được hình thành một cách tự nhiên nên chúng ta nghĩ  nó là vô tội. Thông thường chúng ta chỉ sửa một vài hành động, một vài suy nghĩ, thay đổi phương pháp tư duy nào đó, trang bị thêm một số tư tưởng, v.v… Bấy nhiêu sự thay đổi đó chưa đủ để làm thay đổi một cách cơ bản đời sống của chúng ta hay của cả một thế hệ.
Xã hội chúng ta từ lâu đã được phát triển văn minh thông qua các công cụ máy móc hiện đại, các tiện nghi vật chất tinh vi, các công trình nghiên cứu khoa học đặc sắc, v.v…. Thế nhưng lối sống chúng ta vẫn còn phát triển theo lối mòn lạc hậu từ thời tổ tiên ta để lại.
Bạn không tin ư ?
Một là chúng ta lạc hậu trong cách truyền dạy lối sống giữa các thế hệ với nhau. Từ xưa nay việc dạy dỗ con trẻ vẫn theo cách “trong nhờ đục chịu” ngoài ra chẳng còn cách nào hay hơn. Ví dụ như cha mẹ có hiểu biết khá thì con gặp may được dạy dỗ nên người đàng hoàng, bằng ngược lại đứa trẻ có lối sống hụt hẩng, cẩu thả, thiếu căn bản và … bụi đời.
Hoặc cho dù ông bà cha mẹ chúng ta may mắn có hiểu biết tốt đi nữa, thì cũng lấy theo kinh nghiệm sống khiếm tốn của mình mà truyền dạy lại cho con cháu. Ai biết chắc rằng việc dạy dỗ kia có phù hợp với thời đại hay không. Cuối cùng phải tùy vào mỗi đứa trẻ may thì biết thích ứng, hay chịu… luồn lách trước thời thế để kiếm sống. Có khi gian xảo thì lại được phất lên giàu có, còn như lỡ có … thật thà chất phác hiền lành có khi lại nghèo khổ, gian nan. Kết quả như thế thành phản giáo dục, phi lôgic.
Hai  là tổ tiên ta xưa phải tranh giành quyền lợi triền miên để sinh tồn. Đến thời kế tiếp rồi đến thời đại chúng ta ngày nay thì bài bản cũ đó vẫn được dùng. Cha mẹ ta cũng phải đấu tranh vì quyền lợi triền miên,  trong điều kiện khó khăn không kém, mới nuôi sống chúng ta được như hôm nay. Song trước kia và sau này chỉ khác nhau ở tên gọi: cạnh tranh nơi thương trường thay cho chiến đấu ngoài chiến trường. Nhưng tất cả cũng cùng giống nhau là phải đấu tranh vì quyển lợi để sống còn.
Thực tế cho chúng ta thấy sự cạnh tranh phát triền từ một vài cá nhân đến qui mô địa phương, đến cạnh tranh khu vực và nay là cạnh tranh toàn cầu. Sau cạnh tranh toàn cầu sẽ là cạnh tranh cấp …hành tinh chăng.
Điều đó nói lên con đường cạnh tranh không phải là một giải phàp tốt nhất. Trong đó người nghèo vẫn nghèo và người giàu càng giàu hơn, đời sống cũng còn đó những bất công và các tệ nạn. Đó là luật chơi cũ nhưng cho đến thời đại chúng ta vẫn còn hữu dụng.
Để có một sự hợp lý hơn trong đời sống, chúng ta có thể sửa đổi nhiều thứ kể cả thay đổi từ một cơ chế chính quyền này sang một cơ chế chính quyền khác, v.v… Nhưng một khi lối sống cũ vẫn còn, thì sự rối ren trong cuộc sống cá nhân hay xã hội vẫn sẽ tiếp tục còn bất ổn. Vì luật chơi của lối sống chi phối mạnh hơn bất kỳ luật chơi nào khác.
Sau luật chơi của tự nhiên, chúng ta thấy rằng luật chơi của lối sống  bao trùm lên tất cả. Luật chơi của lối sống cũ khác với luật chơi của lối sống hiện đại.
 Luật chơi của lối sống cũ rất đơn giản, đó là mọi người chúng ta hãy chạy đua theo nguyên tắc, tất cả hãy làm giàu như một mệnh lệnh sống còn, bất kể mọi giá trị còn lại đều là thứ yếu. Và cứ như thế quá trình cạnh tranh làm giàu ngày càng gay gắt hơn nữa sẽ được tiếp tục diễn ra, cho dù ai đó trong chúng ta có làm gì đi nữa. Đó là bài toán khó cho chúng ta, cho những ai muốn đi tìm một luật chơi mới ít nghiệt ngã hơn.
“Lối sống hiện đại” chứng minh tất cả là do mệnh lệnh thói quen từ luật chơi cũ để lại.
Khi thời đại biến đổi, nhận thức và thói quen chúng ta cũng biến đổi theo. Nhưng chỉ riêng thói quen đấu tranh sống còn vì quyền lợi là vẫn còn  giữ nguyên. Hay nói cách khác thói quen LÀM GIÀU xưa và nay cũng chỉ được hiểu theo một cách. Vì thế nó là cái lạc hậu nhất mà thời đại chúng ta vẫn còn luyến tiếc chưa muốn lưu trữ  nó vào viện bảo tàng lịch sử.
Thói quen nào thì lối sống đó. Do đó chúng ta cần sớm thay đổi lối sống lạc hậu bằng lối sống hiện đại, thì luật chơi kia mới có chổ lùi bước để thay bằng luật chơi mới mang tính nhân bản làm đầu trên cơ sở phát triển toàn diện hạnh phúc đời người.
Ba là, từ một lối sống lấy vật chất (giàu có) làm ưu thế trong quan hệ con người với nhau, nên chúng ta sẽ rất khó tạo sự công bằng bình đẳng với nhau trong cuộc sống. Nếu có thì đó chỉ là nhất thời hay mang tính hình thức mà thôi.
Vì song song với ưu thế vật chất là phát sinh quyền lực, từ quyền lực chúng ta dễ áp đặt lên nhau những bất công dưới nhiều hình thức không thể chống trả. Ví dụ như các hiện tượng buôn bán nô lệ, công nhân bị đàn áp, sự cạnh tranh mua bán giữa bên giàu với bên nghèo, v.v…
Do bản chất của luật chơi cũ là vì mục đích vật chất là chính nên các giá trị tinh thần, các lý lẽ đúng sai, v.v…  sẽ thành thừa khi người giàu cho nó là sự cản trở. Còn bình thường khi nó còn có lợi thì nó là công cụ đắc lực giúp người giàu (người có quyền thế, người ác) trói buộc kẻ sa cơ (người yếu thế, thật thà lương thiện) vào thế bất công. Xưa và nay cũng theo bài bản đó mà hành xử giữa con người với nhau. Nên cuộc sống chúng ta vì thế cứ quanh đi quẩn lại cũng những chuyện kiện cáo thời bao công.
Ngược lại mục đích cuối cùng của luật chơi mới là giá trị tinh thần, là đi liền với lý lẽ đúng sai, là đi thẳng vào cái tâm của chúng ta. Đứng trước giá trị tinh thần tất cả chúng ta đều bình đẳng như nhau dù giàu hay nghèo. Đó là cơ sở để chúng ta xây dựng nên một thái độ chung sống công bằng, văn minh và hiện đại.
Đồng thời để xây dựng thành công một cuộc sống văn minh hiện đại, chúng ta cũng phải dùng phương pháp hiện đại, tự nguyện tự giác, để truyền đạt lối sống cho nhau. Có nghĩa là phải thông qua những chứng minh đúng sai của mỗi lối sống để mọi người chúng ta được rộng đường suy nghĩ và chọn lựa. Bởi không ai trách nhiệm cuộc sống của chúng ta bằng chính chúng ta.
Bản chất chúng ta là thấy điều gì có lợi hơn thì chọn.
Ví dụ từ lối sống đang có chúng ta có thể chọn sang lối sống hiện đại là vì thấy nó có lợi hơn. Nó có thể giúp chúng ta làm giàu mau hơn. Nó còn cho ta biết được mục đích chính sự sống đời người là gì , hạnh phúc đời người là sao, v.v….
Đó là con đường để chúng ta xoá bỏ lối sông cũ, xây dựng lối sống mới nhân bản hơn và hiện đại hơn.
Bốn là chúng ta dễ bị chủ quan trong lối sống.
Với lối sống quen đề cao các giá trị vật chất, nên tinh thần chúng ta dễ bị nghiêng về một định hướng nhất định, vì nó luôn phải đại diện cho một quyền lợi vật chất cụ thể nào đó. Vì thế chúng ta rất dễ sinh chủ quan trong hành xử, tức là dễ mắc những sai lầm mà thường là đáng trách hơn là đáng tiếc.
 Ngược lại lối sống hiện đại giúp tinh thần chúng ta phát triển đến sự vô ưu trống không. Nơi đó chính là hạnh phúc tinh thần chung (xem chương “Nội Dung Rèn Luyện”), là cơ sở của tính khách quan  của chúng ta phát triển.
Sự khách quan sẽ cho ta khả năng giải quyết công việc tốt hơn, năng suất cao hơn trong kinh doanh cũng như trong những công việc đời thường.

NỘI DUNG RÈN LUYỆN
              
Trong nhận thức chúng ta chú ý các định nghĩa như sau để dễ phân biệt :
– Hạnh phúc, là mọi cảm xúc tích cực có lợi cho sự sống cá nhân, cũng như cho cộng đồng.
–Vật chất, là tất cả những sản phẩm cụ thể tồn tại bên ngoài não của một cá nhân, như mắt thấy tai nghe, sờ thấy mềm hay cứng, v.v…. Ngoại trừ con người là một loại vật chất đặc biệt vì bên trong nó có tinh thần.
–Tinh thần, là tất cả những sản phẩm trừu tượng xảy ra bên trong não của một cá nhân, nó có nghĩa ngược lại với vật chất.
–Hạnh phúc vật chất, là hạnh phúc được hình thành từ các quan hệ cá nhân với vật chất như  cá nhân với các vật dụng, cá nhân với tiền (để mua vật dụng), v.v…..
–Hạnh phúc tinh thần, là hạnh phúc được hình thành từ các quan hệ cá nhân với người khác, cá nhân với chính mình, cá nhân với các sản phẩm hay các hành động mang tính làm tăng giá trị quan hệ con người với nhau ( ví dụ như các giá trị phi vật thể: các bài hát, các tác phẩm văn chương  nghệ thuật, v.v… ), v.v…
 Trong hạnh phúc tinh thần chúng ta có thể chia ra thành nhiều loại hạnh phúc khác nhau, mỗi loại đại diện cho một nhiệm vụ mà não chúng ta quan tâm. Khi chúng ta thực hiện thành công phần nhiệm vụ nào thì chúng ta sẽ được hưởng hạnh phúc liên quan đến phần nhiệm vụ đó. Nó tương tự như mỗi khu vực của não ta đảm đương một chức năng nhiệm vụ nhất định, khu vực nào hoạt động mạnh thì nơi đó phát triền trội hơn.

·    hạnh phúc vật chất (cá nhân và vật chất)
Hạnh phúc       
Tinh thần chung         – hạnh phúc tinh thần (cá nhân và người)
               ª cá nhân với mọi người
                                 ª cá nhân với nội tâm (lương tâm)
              ª cá nhân với sản phẩm, hành động tinh thần
                    ª cá nhân với tinh thần chung
                                                     

Như vậy hạnh phúc vật chất hay tinh thần cũng đều xảy ra trong cùng một môi trường tinh thần của cá nhân ta. Chính vì thế chúng ta dễ lẫn lộn hai loại hạnh phúc là một, dẫn đến chỉ chăm lo một trong hai thành sai lầm.
Nếu chúng ta sống mà chỉ có hạnh phúc vật chất không thì tâm ta sẽ cảm thấy bất ổn. Nếu chúng ta sống mà chỉ có hạnh phúc tinh thần không thì đời sống ta sẽ cảm thấy mỏi mệt.
Do đó cả hai hạnh phúc đều cần thiết trong đời sống chúng ta. Trong đó hạnh phúc tinh thần đóng vai trò quyết định cho sự phát triển đỉnh cao của hạnh phúc đời người.
Để xây dựng hạnh phúc vật chất chúng ta chỉ cần kiếm tiền là đủ. Mọi tiện nghi vật chất hiện đại đời mời nhất đang sẵn sàng chờ đón chúng ta khi chúng ta có đủ tiền. Chúng ta gọi hạnh phúc vật chất  là hạnh phúc hạ tầng.
Để xây dựng hạnh phúc tinh thần chúng ta cần phải biết trau dồi vốn tinh thần. Hạnh phúc tinh thần là loại hạnh phúc cao cấp mang tính bản chất chỉ loài người chúng ta mới có. Chúng ta gọi hạnh phúc tinh thần là hạnh phúc thượng tầng.
Trong hạnh phúc tinh thần thì hạnh phúc tinh thần chung có tính quyết định đến ý nghĩa và bản chất của một lối sống. Ví dụ như ác hay thiện, hiện đại hay không hiện đại. Vì tinh thần chung là sự tổng kết của mọi hoạt động tinh thần cũng như mọi hoạt động sinh tồn của chúng ta theo một ý nghĩa nhất định.
Ví dụ chúng ta sống vì mục đích gì , sống ra sao, theo hướng nào, v.v…. Tất cả là do tinh thần chung của ta phân định. Hay nó cũng chính là phần đại diện cho bản chất của con người chúng ta vậy.
Nói cách khác tinh thần chung chính là mẫu số chung của mọi tử số, giá trị tồn tại,  mà ta phải biểu hiện trong đời người. Như vậy trong cuộc sống, mọi khái niệm hạnh phúc mà chúng ta cảm nhận được đều phải thông qua tinh thần chung để thể hiện sự tồn tại của nó (kể cả với nội tâm hay với người khác).
Chúng ta có thể ví tinh thần chung cũng như là một tờ giấy. Sự sống của chúng ta như là những hình vẽ được trình bày lên tờ giấy đó. Nếu chúng ta muốn thưởng thức một tác phẩm đẹp thì việc trước tiên tờ giấy đó phải trắng trơn sạch đẹp. Còn như tờ giấy nhăn nhúm nhiều tì vết thì tác phẩm do chúng ta tạo ra sẽ không thể nào đẹp như ý.
Để hưởng thụ một cách đầy đủ nhất hạnh phúc đời người chúng ta cần có tờ giấy trắng đó. Đó cũng là mục tiêu mà lối sống hiện đại của chúng ta phải đạt đến. Đồng thời nó cũng chính là tính khách quan tuyệt đối mà chúng ta đã đề cập ở chương trước.
 Như vậy trọng tâm rèn luyện của lối sống hiện đại chính là rèn luyện tinh thần chung sao cho nó hạnh phúc (sạch đẹp), làm tiền đề cho chúng ta gặt hái các giá trị hạnh phúc khác được thuận lợi.
Tóm lại, tinh thần chung là nơi cho chúng ta định nghĩa một cách toàn diện nhất về ý nghĩa, mục đích và bản chất sự sống đời người là gì.
Quá trình chúng ta rèn luyện nhận thức về nhân sinh quan và thế giới quan, sao cho tất cả đều được lý giải thông suốt, cũng là quá trình chúng ta định nghĩa vể lối sống và ý nghĩa đời người thông qua tinh thần chung của chúng ta vậy.
Qua quá trình rèn luyện nhận thức chúng ta sẽ phân biệt được các lối sống khác nhau, các nội dung nhận thức khác nhau. Sau đó chúng ta sẽ chọn ra các ưu khuyết sao cho hợp lý, kế đến là vấn đề phân định đúng sai sao cho khách quan và sau cùng là đặt niềm tin vào con đường ta đã chọn.
Song song với quá trình rèn luyện nhận thức là quá trình ta rèn luyện cảm xúc kèm theo. Nếu không việc ta nhận thức một đàng nhưng cảm xúc muốn ta làm một nẽo, thành lấn cấn sinh hư việc, sai lại hoàn sai.
Bởi cảm xúc đi gần với nội tâm chúng ta. Nội tâm của chúng ta là một thế giới riêng biệt nó nằm ngoài sự chi phối trực tiếp của ý muốn chúng ta. Do đó làm chủ nội tâm và cảm xúc là một yêu cầu đặt biệt trong quá trình chúng ta tiếp nhận lối sống hiện đại.
 Có nghĩa là cảm xúc yêu ghét của chúng ta cũng phải xảy ra đồng hành phù hợp với  thực tế đang xãy ra, thì khi đó sự phát triển cảm xúc bậc cao mới được thuận lợi.
Sự phát triển như thế nhiều dần sẽ giúp chúng ta đạt đến đích giới hạn. Khi cảm xúc đến giới hạn và cũng là lúc chúng ta sẽ cảm nhận được niềm hạnh phúc tinh thần chung.
Niềm hạnh phúc tinh thần chung lúc bấy giờ chính là sự bình yên tuyệt đối trong tâm hồn của chúng ta. Nó chính là tờ giấy trắng như trên ta đã nêu. Nó cũng chính là tính khách quan tuyệt đối của người có lối sống hiện đại.
Chúng ta biết rằng bản chất của cảm xúc là vô hạn khi nguồn cảm xúc là vô hạn. Trong lối sống hiện đại, định nghĩa sau cái giới hạn của nhận thức chúng ta, là cái vô hạn của không thời gian bao la hay của tự nhiên vô cùng tận. Vì thế khi cảm xúc của chúng ta phát triển đến giới hạn thì nó sẽ chuyển qua trạng thái cảm xúc vô hạn trước một thế giới vô tận. Tức là chúng ta bước vào trạng thái bình yên bền vững và tuyệt đối.
Chính đó là nguồn hạnh phúc lý tưởng của lối sống hiện đại.
Có nhận thức có cảm xúc cũng tức là chúng ta đã hoàn thành mục đích rèn luyện lối sống hiện đại vậy.

TÂM TRỤ

    Từ tự nhiên bao la, vũ trụ của chúng ta được hình thành. Từ vũ trụ chúng ta có thái dương hệ mặt trời, từ thái dương hệ mặt trời chúng ta có hành tinh trái đất và cuối cùng từ trái đất mà loài người chúng ta xuất hiện. Bên cạnh loài người còn có vạn vật cùng song song tồn tại và phát triển với chúng ta.
“Cây có gốc, nước có nguồn”, không có việc gì mà không có nguồn gốc của nó nếu chúng ta tính từ điểm sinh đầu tiên.
Chúng ta cũng nhận thấy rằng mọi vật thể sinh ra đều có trọng tâm của nó. Một vật thể mà không có trọng tâm, thì nó chưa được gọi là vật thể.
Biết rằng điểm chiếu của trọng tâm mà nằm ngoài mặt chiếu của vật thể đó, thì vật thể đó tất yếu sẽ bị đổ. Đó là qui luật thông thường của hiện tượng vật lý.






Loài người chúng ta là một loại vật thể đặc biệt nên nó có hai trọng tâm. Một là trọng tâm của cơ thể chúng ta (vật chất), và hai là trọng tâm của tâm hồn chúng ta (tinh thần).
Chúng ta gọi trọng tâm của tinh thần là tâm trụ.
Nếu vật chất có trọng tâm thì tinh thần có tâm trụ. Tâm trụ là điểm biểu hiện cho sự tồn tại của tinh thần chúng ta có ổn định hay không cho dù ta không thấy nó, nhưng chúng ta có thể cảm nhận sự hiện diện của nó.
Vậy tâm trụ của chúng ta như thế nào ?
Khi lối sống chúng ta chọn quyền lợi vật chất là chính, thì vô hình trung chúng ta đã để điểm chiếu của  tâm trụ chúng ta vào giá trị của vật chất đó. Trong khi đó mặt chiếu của tinh thần chúng ta là các giá trị tinh thần.
Ap dụng tương tự như qui luật vật lý ở trên, chúng ta thấy rằng tâm trụ của ta đã nằm chệch ra ngoài vị trí chiếu tự nhiên của nó, nên nó sẽ kéo tinh thần ta bị đổ xuống. Nó sẽ đổ hoàn toàn khi chúng ta nghiêng quá nhiều về các giá trị vật chất hay khi các giá trị vật chất kia vì lý do gì đó không còn nữa.
Tinh thần nếu bị đổ (hay bị nghiêng nhiều hoặc ít) nó sẽ không giống với cái ly hay chiếc ghế bị rớt xuống và bể toan, mà nó được biểu hiện dưới dạng như: tinh thần bị suy sụp, sự sống mất khả năng cảm hứng hạnh phúc, hay tâm thể bất an, căng thẳng, stress, v.v… hay nhẹ thì nó dễ gây ra các hành động tự phát như nóng nảy, cáu gắt, dễ gây hấn… cũng như tội phạm.
Ví dụ gần đây báo chí đăng có người vô cớ dùng súng bắng loạn vào các em học sinh. Hay cha mẹ đem chính con mình đi làm nhữmg điều sai trái, v.v…  Đó là sự biểu hiện của tâm trụ đã bị lệch điểm chiếu trầm trọng.
Phạm vi điểm chiếu của tâm trụ là thuộc về hạnh phúc tinh thần. Khi giá trị tinh thần chúng ta càng thấp thì điểm chiếu của tâm trụ chúng ta càng dễ bị chệch ra ngoài mặt chiếu của nó.
Mỗi khi như thế chúng ta thường tìm đến các tu viện để cầu mong cho cuộc sống được bình an. Mỗi lần chúng ta cầu an như thế, là mỗi lần chúng ta đưa tâm trụ vào lại với giá trị tinh thần của mình, nên thực tế phần nào đã giúp chúng ta lấy lại sự bình yên trong tâm hồn.
Vì mỗi khi chúng ta đến các tu viện cầu nguyện là mỗi lần chúng ta tạm quên đi mọi giá trị vật chất, tiền tài để quay về với cái tâm thiện của mình. Đó là điều kiện cho tâm trụ quay về với mặt chiếu tự nhiên của nó.
Khác với lối sống vật chất, lối sống hiện đại chọn giá trị tinh thần làm mục đích chính nên tâm trụ xem như được đặt trong chính ngôi nhà của nó. Nên nó không thể bị đổ, dẫn đến cuộc sống chúng ta luôn cảm thấy an toàn.
Vì thế sự sống bình yên là một bản chất tất yếu khi chúng ta có lối sống hiện đại vậy.
Rèn luyện tâm trụ trong lối sống hiện đại, chính là quá trình chúng ta rèn luyện các bước như đã nêu ở các phần trên nhằm đạt đến mục tiêu hạnh phúc tinh thần chung trong cuộc sống.
Thực tế diễn biến rèn luyện tâm trụ chúng ta có thể giới thiệu như sau:
Khi việc rèn luyện nhận thức của chúng ta đã ổn (hoàn thành lý giải mọi hiện tượng tồn tại), vấn đề còn lại là chúng ta phải hoàn thành việc rèn luyện cảm xúc.
Thực tế mỗi một lần chúng ta hoàn thành một lý giải là mỗi lần cảm xúc chúng ta cảm thấy sáng tỏ, dẫn đến sự bình yên trong lòng được cũng cố, niềm vui do thấy ra lẽ đúng sai càng thêm khắc ghi, hay hạnh phúc tình thần từng bước được cũng cố.
Quá trình chúng ta vượt qua bao nhiêu nhận thức sáng tỏ về cuộc sống, là quá trình cảm xúc càng được vun đắp thêm lên. Đến một lúc khi việc nhận thức trên đã hoàn thành, thì kế tiếp sau đó sẽ là công việc phát triển độc lập của cảm xúc. Một khi cảm xúc đã đạt đến sự yên tâm tuyệt đối trước mỗi lẽ đời, thì nó sẽ thăng hoa lên thành THÓI QUEN CẢM XÚC THĂNG HOA CÓ ĐIỀU KIỆN.
Vấn đề giống như người nghệ sĩ khi mới vào nghề thấy mọi cảnh vật xung quanh đều bình thường, nên khi tác phẩm sáng tác ra cũng bình thường. Nhưng quá trình rèn luyện lâu dần thì sự nhạy cảm của cảm xúc ngày càng tinh tế hơn, dẫn đến sự thăng hoa trong nghề nghiệp. Lúc bấy giờ mỗi tác phẩm của người nghệ sĩ đó đều tỏ rõ những giá trị thăng hoa của tâm hồn họ, nó tạo cho người thưởng thức nó một sự hưng phấn đầy cảm phục.
Chúng ta gọi đỉnh cuối của sự thăng hoa cảm xúc trong lối sống hiện đại là ĐIỂM TRỤ CỦA TÂM HỒN hay TÂM TRỤ. Tâm trụ là đỉnh cao của sự sống bình yên và ổn định trong tâm hồn chúng ta. Lúc này tâm đã xác định được điểm trụ theo sự chủ động và có ý thức của chúng ta.
Tức là sau quá trình rèn luyện lối sống hiện đại, chúng ta sẽ đạt đến kết quả sao cho tâm trụ và điểm chiếu của nó trùng nhau, là ta có thể tự tin rằng mình đã thành công.
Để chúng ta có một khái niệm toàn diện hơn về vai trò của tâm trụ, chúng ta nhận xét như sau:
Con người sinh ra có hai cái đói cơ bản, đó là đói ăn và đói kiến thức. Cuộc sống chúng ta sẽ thật sự an tâm khi cả hai cái đói đó được đáp ứng no đủ.
Sau khi bụng dạ đã êm chúng ta cũng cần một chút thể dục thì cơ thể ta mới khỏe mạnh. Vậy sau khi đã có nhận thức chúng ta cũng cần phải chú ý trui rèn thêm về cảm xúc, thì tinh thần ta mới vững. Đỉnh cao của thể dục thể thao là cơ bắp ta được vững chắc. Đỉnh cao của trui rèn cảm xúc là tâm ta định được vị trí  để trụ. Nếu chúng ta đạt được cả hai đỉnh cao đó thì cuộc sống ta đã hoàn thành xong nhiệm vụ rèn luyện kỹ năng sống hiện đại.
Trong cuộc sống chúng ta có nhiều loại tâm trụ được hình thành tự nhiên, khi chúng ta quá chuyên tâm vào một lĩnh vực nào đó. Ví dụ tâm trụ nghề nghiệp (tâm trụ đặt vào nghề nghiệp), tâm trụ gia đình, tâm trụ tiền của, tâm trụ sự nghiệp, tâm trụ ông bà cha mẹ, tâm trụ con cái, tâm trụ quê hương đất nước, v.v….
Tâm trụ của ta là tâm trụ tinh thần, nó là cái nền chung cho mọi tâm trụ khác phát triển.


                            HẾT